کمی درباره پلوتو ؛ سیاره طرد شده منظومه شمسی

پرسیوال لوول اولین کسی بود که در سال ۱۸۹۴ محل پلوتون را توانست با جاذبه ای که سیارات نپتون و اورانوس را تحت تاثیر قرار می دهد، تعیین کند. بعد از مرگ وی کلاید تومباو در رصدخانه لوول در سال ۱۹۳۰ این سیاره را کشف کرد. نام این سیاره خدای دنیای اموات در اساطیر یونانی است که توسط یک دختر ۱۱ ساله نام گذاری شده است. بعدها عکس های بیشتری توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شد و خصوصیات وقمرهای آن شناسایی شدند.

پلوتون بزرگی به اندازه دو سوم ماه زمین دارد. در ابتدا پلوتون به عنوان نهمین سیاره منظومه شمسی معرفی شد ولی به دلیل همین اندازه کوچک رسما در دسته سیارات کوتوله رده بندی شد و اکنون منظومه شمسی دارای ۸ سیاره می باشد. به دلیل داشتن اندازه کوچک و چرخش آهسته، پلوتون میدان مغناطیسی ندارد. این سیاره هیجدهمین سیاره از لحاظ جرم و حجم و منزوی ترین سیاره در منظومه شمسی است. پلوتون در مدت ۱۵۳ ساعت زمینی به دور محو خود چرخیده و یک شبانه روز را رقم می زند که روزهای آن تاریک می باشد. چون گازهای تشکیل دهنده آن متراکم و مایع می شود و با توجه به فاصله دوری که از خورشید دارد، روشنایی روز آن در حد روشنایی زمین نیست.

شباهت های زیادی بین بزرگترین قمر نپتون به نام تراتیون و سیاره پلوتون در ترکیبات و همچنین مدار چرخشی آن ها وجود دارد. این تشابهات بازگو کننده این است که هر دو آن ها قبلا به دور خورشید در چرخش بودند. پلوتون در مداری که مدار نپتون را قطع می کند حرکت کرده ولی نزدیکی آن به این همسایه به حدی نیست که توسط نیروی گرانش نپتون اسیر آن شود. ولی قمر تراتیون نپتون با نیروی جاذبه این سیاره به دام افتاده است. بر این اساس اعتقاد دانشمندان بر این است که پلوتون ممکن است یک قمر از برای سیارات منظومه شمسی بوده است. اما گروه دیگری عقیده دارند که قمر تراتیون و پلوتون در هنگام شکل گیری منظومه شمسی، ۴,۵ میلیارد سال قبل، از کمربند کوئیپر خارج شده اند.

ساختار درونی پلوتون شامل ۵۰ تا ۷۰ درصد سنگ سیلیکاتی (هسته) و ۳۰ تا ۵۰ درصد گوشته یخی است. هسته آن به قطر ۱۷۰۰ کیلومتر با گرمایی که در سطح های بالای سیاره ایجاد می کند باعث می شود که در ۱۰۰ تا ۱۸۰ کیلومتری از هسته به سمت بالا، اقیانوس آب مایع به وجود آید. سطح پلوتون به مقدار زیاد یخ متانی است. در سطح پلوتون قسمت های یخی خاصی شبیه پوست مار وجود دارد. در بخش های کوهستانی فرسایش یافته این شکل اراضی زیاد بوده که ارتفاع آن ها حتی به ۵۰۰ متر نیز می رسد (چنین ساختارهایی در زمین فقط چند متر ارتفاع دارند).

تا سال ۲۰۰۵ میلادی برای پلوتون فقط یک قمر به نام شارون کشف شده بود که بعد از این سال تلسکوپ فضایی هابل تصویرهایی از وجود دو قمر دیگر در این سیاره نشان داد. این قمرها که قطری برابر ۵۰ تا ۶۰ کیلومتر داشتند، نام های نیکس و هیدرا گرفتند. درسال ۲۰۱۱ قمر سربروس و در سال ۲۰۱۲ قمر استوکس که حتی کوچکتر از نیکس و هیدرا بودند، کشف شدند. در کل تا حال برای سیاره پلوتون ۵ قمر شناسایی شده است. شارون نام یک ابلیس در اساطیر یونان بوده و نزدیک ترین قمر به این سیاره است. پلوتون و شارون که در فاصله ۱۹,۶۴۰ کیلومتری از هم هستند و داشتن قطری برابر نصف قطر پلوتون برای شارون، این دو را به جفت پلوتون- شارون تبدیل کرده است. شارون و پلوتون گردش هماهنگ یا قفل جزر و مدی دارند. ساختار شارون که امروزه از آب تیره منجمد است، شاید زمانی ترکیباتی مانند پلوتون (متان) داشته است اما متان موجود در این قمر توسط نیروی جاذبه پلوتون از آن جدا شده و جذب این سیاره شده است.