هایائو میازاکی که بود؟

هایائو میازاکی (宮崎 駿 Miyazaki Hayao؟, زاده ۵ ژانویه ۱۹۴۱) انیماتور، کارگردان، تهیه‌کننده، فیلم‌نامه‌نویس، نویسنده و مانگاکای ژاپنی و یکی از بنیانگذاران استودیو جیبلی است، میازاکی به عنوان یک داستان‌نویس چیره‌دست و سازنده فیلم‌های سینمایی پویانمایی مورد تحسین بین‌المللی قرار گرفته‌است و از نظر رسانه‌ها، به عنوان یکی از برجسته‌ترین فیلمسازان تاریخ پویانمایی محسوب می‌شود.

میازاکی در بونکیو-کو، توکیو متولد شد و از همان کودکی به مانگا و انیمیشن علاقه نشان داد و در سال ۱۹۶۳ به استودیو توئی انیمیشن پیوست. در سال‌های ابتدایی حضور در توئی انیمیشن، به عنوان طراح میانی مشغول به کار بود و بعداً با کارگردان ایسائو تاکاهاتا همکاری کرد. از فیلم‌های برجسته‌ای که میازاکی در توئی انیمیشن مشارکت داشت شامل داگی مارچ و سفرهای گالیور در آن سوی ماه است. همچنین او فریم کلیدی فیلم‌های دیگر توئی انیمیشن مانند گربه چکمه‌پوش (۱۹۶۹) و جزیره گنج حیوانات (۱۹۷۱) را ساخت. میازاکی پس از انتقال به استودیو زیوآی آیزو در سال ۱۹۷۳ (که بعداً به نیپون انیمیشن معروف شد) به عنوان انیماتور بر مجموعه تئاتر شاهکار جهان کار کرد و مجموعه تلویزیونی پسر آینده کانن (۱۹۷۸) را کارگردانی کرد. در سال ۱۹۷۹ برای کارگردانی اولین فیلم سینمایی خود، قلعه کاگلیوسترو و مجموعۀ تلویزیونی شرلوک هوند به استودیو توکیو مووی شینشا پیوست. در همان دوره، او شروع به نوشتن و تصویرگری مانگا نائوشیکا از دره باد (۱۹۸۲–۱۹۹۴) کرد و از اقتباس همان مانگا، فیلم نائوشیکا از دره باد (۱۹۸۴) را در استودیو تاپ‌کرفت کارگردانی کرد.

میازاکی در سال ۱۹۸۵ یکی از بنیانگذاران استودیو جیبلی بود و فیلم‌های زیادی را در استودیو جیبلی کارگردانی کرد، از جمله لاپوتا قلعه‌ای در آسمان (۱۹۸۶)، همسایه من توتورو (۱۹۸۸)، سرویس تحویل کی‌کی (۱۹۸۹) و پورکو روسو (۱۹۹۲). این فیلم‌ها در ژاپن با موفقیت هنری و تجاری روبرو شدند. شاهزاده مونونوکه اولین فیلم انیمیشنی میازاکی بود که برنده جایزه آکادمی ژاپن برای بهترین فیلم سال شد و پس از اکران در سال ۱۹۹۷ برای مدت کوتاهی به پردرآمدترین گیشه ژاپن تبدیل شد.[الف] توزیع فیلم شاهزاده مونونوکه به جهان غرب، باعث افزایش محبوبیت و نفوذ استودیو جیبلی در خارج از ژاپن شد. فیلم شهر اشباح در سال ۲۰۰۱ به پردرآمدترین فیلم تاریخ ژاپن تبدیل شد،[ب] و در هفتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار برنده جایزه اسکار بهترین فیلم پویانمایی شد و اغلب در میان بزرگترین فیلم‌های دهه ۲۰۰۰ قرار دارد. همچنین فیلم‌های بعدی میازاکی قلعه متحرک هاول (۲۰۰۴)، پونیو (۲۰۰۸) و باد برمی‌خیزد (۲۰۱۳) از موفقیت‌های هنری و تجاری برخوردار شدند. پس از اکران فیلم باد برمی‌خیزد، میازاکی از بازنشستگی خود در عرصه فیلم‌های سینمایی خبر داد ولی در سال ۲۰۱۶ به کار ساخت فیلم بلند سینمایی چطور زندگی می‌کنی؟ بازگشت.

آثار میازاکی با مضامینی مانند رابطه بشریت با طبیعت و فناوری، اشاره به سالم بودن الگوهای طبیعی و سنتی زندگی، اهمیت هنر و صنعت و دشواری حفظ صلح‌جویی در جهانی خشن جریان دارد. قهرمانان فیلم‌های او اغلب دختران قوی یا زنان جوان هستند. آثار میازاکی بسیار مورد ستایش و جوایز قرار گرفته‌است. در نوامبر ۲۰۱۲ بخاطر مشارکت‌های برجسته فرهنگی، عنوان «شخصیت دارای شایستگی فرهنگی» را دریافت کرد و در نوامبر ۲۰۱۴، برای تأثیر در انیمیشن و سینما، جایزه اسکار افتخاری را دریافت نمود. از میازاکی به عنوان منبع الهام بسیاری از انیماتورها، کارگردانان و نویسندگان نام برده شده‌است.