چرا ساعت ها روی ده و ده دقیقه تنظیم می شوند

در بازار به دنبال ساعت جدیدی باشید و تبلیغات آخرین مدل‌ها را ببینید، ممکن است متوجه یکی از تم‌های تکراری در هر تصویر شوید: زمان ساعت‌ها روی 10:10 تنظیم شده است. این تصویر همیشگی تصادفی نیست و به دهه‌ها قبل برمی‌گردد. این روزها ساعت چه دیواری باشد چه مچی، چه آنالوگ باشد چه دیجیتال، تقریباً در تمام مواقع ساعت روی 10:10 تنظیم شده است (یک دقیقه کمتر یا بیشتر). خب این کار چرا انجام می‌شود و چرا برخی برندهای ساعت این استاندارد صنعتی نمایشی را کم کم تعدیل می‌کنند؟

همه بخاطر مسائل زیبایی‌شناسی است صنعت تبلیغات هرساله میلیاردها دلار هزینه می‌کند و ضرورتاً این روزها به یک علم تبدیل شده است. کارشناسانی که مسئول فروش محصولات شما هستند ممکن است خودشان را Don Draper (یکی از شخصیت‌های سریال Mad men که مسئول تبلیغات بود) بدانند اما بیشتر شبیه دانشمندانی با روپوش آزمایشگاهی هستند که باید فرمول درست را به دست بیاورند.

دلیل اصلی این امر که ساعت‌ها روی 10:10 تنظیم شده‌اند این است که باعث می‌شود لوگوی ساعت قابل مشاهده باشد. ضرورتاً در تمام گاه‌شمارها اسم تولیدکننده عمدتاً در بخش وسط و بالای صفحۀ ساعت نشان داده می‌شود. تنظیم ساعت به این زمان باعث می‌شود که عقربه‌ها روی لوگو قرار نگیرند. همچنین با تنظیم عقربه‌ها در زاویۀ قائم نسبت به یکدیگر، نوعی کادر برای اسم شرکت ایجاد می‌شود و توجه‌ را به آن جلب می‌کند. حالا که دلیل آن را فهمیدید، پاسخ به سوال اصلی این مطلب واضح به نظر نمی‌رسد؟ در اینجا ترکیبی از برخی از بهترین تبلیغات ساعت را می‌بینیم. متوجه خواهید شد که بسیاری از صفحات ساعت روی 10:10 یا زمانی نزدیک به آن تنظیم شده‌اند.

آیا داری میخندی؟ این در واقع یکی دیگر از دلایل تنظیم عقربه‌ها روی 10:10 است که کمی ناواضح اما از نظر روانشناختی کاملاً منطقی است. وقتی عقربه‌ها روی عدد 10 و 2 هستند انگار نشان‌دهندۀ یک لبخند هستند. قرارگیری عقربه‌ها به سمت بالا روی 10:10 به مراتب بهتر از قرارگیری آنها رو به پایین مثلاً روی 3:40 است. میل افراد به دیدن صورت در هر شیء امری اثبات‌شده است و پاریدولیا نام دارد. تبلیغ‌کنندگان این پدیده را می‌شناسند و از آن برای تاثیرگذاری روی ناخودآگاه و جذب مخاطبان استفاده می‌کنند. تا به امروز، دیدن اینکه ساعتی از این رویه پیروی نمی‌کند غیرمعمول است زیرا این اصول زیبایی‌شناسی تقریباً 80 سال پس از کشف همچنان معتبراند. حتی ساعت‌های دیجیتال نیز به طور پیش‌فرض 10:10 را نشان می‌دهند زیرا استاندارد صنعت همین است و انحراف از آن عجیب خواهد بود. با این حال شرکت‌هایی نیز وجود دارند که از این استاندارد، ولو تا حدودی، پیروی نمی‌کنند. یکی از این شرکت‌ها اپل است که اخیراً به بیزینس ساعت روی آورده است. خب آیا دلیل مناسبی برای عدم پیروی از این سنت وجود دارد؟

پیش از پرداختن به کسانی که خلاف سنت پیش می‌روند، بیایید به نظریات نادرستی بپردازیم که برای توضیح علت تنظیم روی 10:10 به وجود آمده‌اند. یکی از ایده‌های رایج این است که گاه‌شمارها روی 10:10 تنظیم‌ شده‌اند چون نشان‌دهندۀ زمان مرگ یکی از چهره‌های سرشناس است. نسخه‌های متنوعی از این نظریه وجود دارد که می‌گوید این زمان، زمان مرگ جان اف‌کندی، مارتین لوتر کینگ، یا آبراهام لینکن است. جستجوی کوتاهی دربارۀ زمان مرگ این شخصیت‌های تاریخی نشان می‌دهد که هیچکدام از آنها در ساعت 10:10 فوت نکرده‌اند. با این حال حتی اگر آنها در این زمان فوت کرده‌ بودند یا قهرمان تاریخی دیگری وجود داشت که دقیقاً در ساعت 10:10 فوت کرده بود، تنظیم ساعت روی 10:10 روش عجیبی برای بزرگداشت او می‌بود. اینطور نیست؟ بله این کار عجیب است و به همین دلیل، تنظیم ساعت روی این زمان بخاطر گرامی‌داشت چهره‌ای فوت‌شده در این زمان نیست. همچنین نظریۀ دیگر که آن هم نادرست است این است که پرتاب بمب اتم به ناکازاکی یا هیروشیما دقیقاً در این زمان رخ داده است.

چرا اپل ساعت‌های خود را روی 10:09 تنظیم می‌کند؟ خریدار تیزبین متوجه این امر می‌شود که ساعت‌های اپل نه روی 10:10 بلکه روی 10:09 تنظیم شده‌اند. به طور دقیق، ساعت‌های اپل روی 10:09 و 30 ثانیه تنظیم شده‌اند. تفاوت بسیار کم اما عامدانه‌ای است. اپل اولین تولیدکنندۀ ساعتی نبود که خلاف سنت عمل کرد. در حالی که تولیدکننده‌های معتبر مانند رولکس و TAG Heuer ساعت‌های خود را روی 10:10 تنظیم می‌کنند. تایمکس، شرکتی مستقر در آمریکا، نیز ساعت‌های خود را روی 10:09 و 36 ثانیه تنظیم می‌کند. پس اپل و تایمکس می‌خواهند متفاوت باشند فقط برای اینکه متفاوت باشند؟ هم بله و هم خیر. در واقع، همیشه تصاویر نمایشی تبلیغاتی اپل دارای معنی عمیق‌تری بوده است. در هر نسخه از آیفون زمان 9:41 نشان داده می‌شود زیرا دقیقاً در این زمان بود که این گوشی پیشگام به عموم عرضه شد. اپل توجیه قطعی برای تنظیم ساعت‌هایش روی 10:09 ارائه نکرده است. با این حال به نظر می‌رسد آنها با صنعت ساعت‌سازی موافق هستند ولی در عین حال می‌خواهند بگویند که تاحدودی از رقبای خود جلوتر هستند. شاید ظریف و زیرکانه‌ترین راه کنایه زدن به سنت همین کار بوده است.