ژانر های کتاب داستانی

( انواع ژانر کتاب های داستانی ) حرف از کتاب و کتابخوانی که به میان می‌آید ذهن ما به سمت قصه‌ها و داستان‌ها می‌رود. در واقع هنوز هم که هنوز است این نوع از کتاب‌ها بیشترین مخاطب را در بین افراد کتابخوان سراسر جهان دارند. دلیل اصلی آن هم شاید همان قصه و داستانی است که روایت می‌کنند. ما انسان‌ها تنها یکبار زندگی می‌کنیم. پس عجیب نیست اگر دوست داشته باشیم جایی در تصوراتمان و یا در دل یک کتاب زندگی دیگری را تجربه کنیم. حال اگر این داستان با چاشنی فانتزی و خیال هم همراه باشد برای ما جذابیت بیشتری خواهد داشت. حال بیایید با هم به سراغ برخی از مهمترین انواع ژانر کتاب های داستانی برویم.

( ۱- کتاب های ژانر عاشقانه ) ژانر عاشقانه معمولاً به عنوان یک ژانر کمکی در بیشتر داستان‌های موجود استفاده می‌شود. تفاوت داستان‌هایی که منحصراً در این ژانر نوشته می‌شوند با سایر قصه‌ها این است که در کتاب‌های ژانر عاشقانه، روابط عاشقانه در مرکز و مهمترین موضوع داخل کتاب است. به همین دلیل هم بیش از هر چیز دیگری در طول داستان به این روابط عاشقانه پرداخته می‌شود. نمونه‌‌های بسیار زیادی را می توان در ژانر عاشقانه یافت که هر یک داستانی خاص هستند گاه تلخ و گاه شیرین. نمونه‌هایی از کتاب‌های این ژانر: چشم‌هایش، اثر بزرگ علوی - یک عاشقانه آرام، نادر ابراهیمی - دفترچه، نوشته‌ی نیکولاس اسپارکس - بلندی‌های بادگیر، نوشته‌ی امیلی برونته - دکتر ژیواگو، نوشته‌ی بوریس پاسترناک

( ۲- فراتر از واقعیت، ژانر فانتزی ) اگر به جادو و عناصر ماوراطبیعی علاقه دارید بدون شک از خواندن کتاب‌های فانتزی لذت خواهید برد. کتاب‌هایی که در ژانر فانتزی نوشته می‌شوند معمولاً بر گرفته از ‌ای محلی و قصه‌های به اصطلاح فولکلور هستند. ژانر فانتزی معمولاً در بین نوجوانان طرفداران زیادی دارد. از هری پاتر گرفته تا نمونه‌های امروز همگی خواننده‌های زیادی را جذب خود کرده‌اند. البته در ژانر فانتزی ما تنها با جادو و جنبل طرف نیستیم. علاوه بر این بر خلاف باور ژانر فانتزی تنها محدود به قصه‌هایی که در طول سال‌های اخیر یا در قرن معاصر نوشته شده است نیست. مثلا داستان دکتر فاوستوس، نوشته کریستوفر مارلو هم یکی از آثار فانتزی به حساب می‌آید. نمونه های کتاب های فانتزی: ارباب حلقه‌ها نوشته جی. آر. آر. تالکین - تاریخچه شاه قاتل نوشته باتریک راتفوس - هری پاتر، اثر جی.کی رولینگ - نبرد خدایان نوشته مرتضی رضایی

( ۳- ژانر علمی تخیلی ) یکی دیگر از ژانرهای کتاب که معمولاً با ژانر فانتزی اشتباه گرفته می‌شود علمی تخیلی است. کتاب‌های علمی تخیلی برخلاف آثار فانتزی بیشتر بر مبنای علم حاضر نوشته می‌شود. این یعنی اگر چه ممکن است کتاب‌های فانتزی هیچ گونه پایه علمی نداشته باشند و صرفاً بیانگر تخیلات و ذهن نویسنده باشند، اما آثار علمی تخیلی غالباً بر اساس نتایج واقعی و علم روز نوشته می‌شوند. کتاب‌های علمی تخیلی معمولا بر دو دسته هستند. دسته اول آنهایی که یک داستان یا ماجرا را در یک محیط یا فضای علمی روایت می‌کند. دسته دوم اما کتابهایی هستند که داستانی را در مورد خود علم و اتفاقی علمی مدنظر ما روایت می‌کنند. برای مثال رمان فرانکشتاین نوشته مری شلی که قرن ها پیش منتشر شده است یک داستان علمی تخیلی به حساب می‌آید. خواندن این کتاب‌ها حتی می‌تواند موجب افزایش اطلاعات عمومی ما نیز شود.

( ۴- دنیای ماورای زندگی طبیعی، ژانر ماجراجویی ) یکی از پرطرفدارترین ژانرهای کتاب و رمان به خصوص در بین جوانان و نوجوانان ژانر ماجراجویی است. شاید مهمترین عامل موفقیت یک کتاب در این ژانر، خلق تصویر درست و صحیح از قهرمان یا قهرمانان داستان است. دلیل آن این است که در کتاب های ژانر ماجراجویی، قهرمان یا قهرمانان قصه ما معمولاً پس از گذر از کلی موانع و مشکلات سرانجام باید به سر منزل مقصود برسند. همین باعث می‌شود که شخصیت پردازی صحیح در این ژانر رمان بسیار اهمیت داشته باشد. از هابیت گرفته تا کیمیاگر و یا حتی کتاب‌هایی مانند جین ایر همگی به نوعی رمان‌های ژانر ماجراجویی به حساب می‌آید. برخی از مهمترین آثار ژانر ماجراجویی: آوای وحش، نوشته‌ی جک لندن - ماجراهای هاکلبری فین، نوشته‌ی مارک تواین - جزیره گنج، اثر رابرت لوییس استیونسون

( ۵- ژانر معمایی، یکی از جذابترین انواع کتاب ) از شرلوک هلمز گرفته تا پوآرو و تمامی آثار آگاتا کریستی همگی زیر مجموعه ژانر رازآلود، جنایی و یا معمایی به حساب می‌آیند. کتاب‌های این ژانر معمولاً در حین خواندن ما را وادار به این می‌کنند که خودمان نیز در مورد سرنوشت شخصیت‌ها و یا خط روایی داستان حدس‌هایی بزنیم. به همین دلیل هم می‌توان این را یکی از مهم ترین ژانرهای کتاب برای بهبود عملکرد مغز دانست. دلیل آن این است که ما هنگام خواندن داستانی از شرلوک هلمز مدام به دنبال پیدا کردن قاتل یا مجرم، درون ذهن خود هستیم. همین سبب می‌شود که در تمام طول زمان خواندن رمان ذهن ما فعال باشد،. این فعالیت تنها محدود به مطالعه کتاب و درک مطالب موجود در آن نیست. بلکه تلاشی برای پیدا کردن پاسخ سوالی که همواره در طول قصه همراه ما بوده است. برخی آثار مهم این ژانر: کتاب تحقیقات پوآرو نوشته آگاتا کریستی - خواب گران، اثر ریموند چندلر - ماجراهای شرلوک هلمز، اثر آرتور کانن دویل - فیل در تاریکی، نوشته‌ی قاسم هاشمی نژاد

( ۶- با ترس کتاب بخوانید؛ کتاب های ژانر وحشت! ) چیزی که کتاب‌های ژانر ترسناک یا وحشت را از سایر کتابها جدا می سازد نحوه نگارش آنها نیست. بلکه احساسی است که شما در حین مطالعه آنها تجربه می‌کنید. آثار برجسته این ژانر می‌توانند مو به تن شما سیخ کنند و یا وحشت را در تمام وجودتان پراکنده کند. عناصر ماورا طبیعی، خشونت، خون و چیزهایی از این دست معمولاً در اکثر ژانر وحشتناک دیده می‌شوند. از نویسندگان مشهور این را هم می‌توان به ادگار الن پو و استیون کینگ اشاره کرد. برخی از بهترین آثار این ژانر: آن، نوشته‌ی استیون کینگ - سخت‌تر شدن اوضاع، نوشته‌ی هنری جیمز - ناجیان سبلان نوشته میر حسن محمودپور

( ۷- مرزی بین ترس و ابهام، کتاب های ژانر تریلر ) ژانر تریلر را در بین کتاب ها می توان تلفیقی از ژانر وحشت و ترسناک با ژانر کارآگاهی یا رمزآلود دانست. چرا که داستان هایی که در این ژانر نوشته می‌شوند حس شک و راز آلود بودن را در کنار نوعی ترس و یا اضطراب در وجود ما برانگیخته می‌کنند. شخصیت‌های اصلی این‌گونه داستان‌ها معمولاً به دنبال نجات جان خود هستند. لحظات احساسی بسیار مهم در کنار روند مهیجی که این داستان‎ها دارند باعث می‎شود تا کتاب‎های سبک تریلر خوانندگان و طرفداران بسیار زیادی داشته باشند. بد نیست بدانید بسیاری از آثار نوشته شده در این ژانر هم به فیلم‌های سینمایی غالباً موفقی تبدیل شده‌اند. برخی از بهترین آثار ژانر تریلر: دختر گمشده، اثر گیلیان فلین - هیچ چیز جاودانه نیست، نوشته‌ی سیدنی شلدون - دختری در قطار، اثر پائولا هاوکینز

( ۸- ژانر تاریخی-داستانی، یکی دیگر از انواع کتاب ) کتاب‌های داستانی-تاریخی معمولاً یک روایت داستانی را در طول یک واقعه تاریخی به تصویر می‌کشند. به همین دلیل هم معمولاً می‌توان شاهد بیش از یک ژانر در نگارش چنین کتاب‌هایی بود. برای مثال علاوه بر جنبه تاریخی که در این آثار وجود دارد ممکن است با ژانرهایی مثل عاشقانه هم مواجه باشیم. نمونه بسیار جذاب و خواندنی این آثار در ادبیات فارسی رمان همسایه ها اثر احمد محمود است. وی در این کتاب داستانی را در طول دوران ملی شدن صنعت نفت روایت می‌کند. برای همین هم مطالعه این کتاب علاوه بر اینکه ما را با داستان جذاب خود همراه می‌کند به نوعی اتفاقات تاریخی پس آن را نیز به تصویر می‌کشد. برخی آثار تامل برانگیز ادبیات تاریخی-داستانی: بیمار انگلیسی، اثر مایکل اونداتیه - بر باد رفته، نوشته مارگارت میچل - راه آهن زیرزمینی، شاهکار کالسون وایت‌هد

( ۹- واقعیت با چاشنی جادو در رئالیسم جادویی ) اگر دوست دارید جادو را در عین زندگی واقعی تجربه کنید، کتاب هایی که در ژانر رئالیسم جادویی نوشته شده‌اند انتخابی فوق‌العاده برای شما خواهند بود. قبل از اینکه رئالیسم جادویی را با فانتزی اشتباه بگیرید، اجازه بدهید تفاوت آن‌ها با یکدیگر را بررسی کنیم. مهمترین چیزی که ژانر فانتزی را از رئالیسم جادویی جدا می‌کند، همان چاشنی واقعیت است. در حالی که ممکن است در ژانر فانتزی همه چیز تخیلی و غیر واقعی باشند (مثل ارباب حلقه‌ها یا هری پاتر) اما در رئالیسم جادویی ما در عین حال که زندگی در یک فضای واقعی را تجربه می‌کنیم، شاهد اتفاقات عجیب و غیر معمول خواهیم بود. گابریل گارسیا مارکز، نویسنده مشهور اهل امریکای جنوبی را به نوعی پدر این ژانر می‌دانند. نویسندگان دیگر هم در آثار خود از چنین صنعت یا ژانری بهره برده‌اند. برای مثال می‌توانیم به بارش ماهی از آسمان به زمین در رمان کافکا در کرانه اثر هاروکی موراکامی اشاره کنیم. برخی آثار مشهور این سبک: صد سال تنهایی، اثر جاودانه گابریل گارسیا مارکز - خانه ارواح، نوشته ایزابل آلنده - دلبند، اثر تونی موریسون

( ۱۰- با زنان، برای زنان؛ ادبیات زنان ) ادبیات زنان همواره از جایگاه مهمی در بین گونه‌های ادبی برخوردار بوده است. اگرچه در گذشته آثار زنان به اندازه زمان حال با اهمیت نبوده است، اما به مرور زمان خانم‌ها نیز توانستند جایگاه و توجهی که لایقش بودند را در ادبیات به دست آورند. آثار ژانر زنان و فمینیسم هم بیشتر هول محور مشکلات زنان در اجتماع است. از نابرابری‌های جنسیتی گرفته تا رنج‌هایی که زنان در طول تاریخ پشت سر گذاشته‌اند موضوعاتی هستند که در این آثار بیشتر به آن‌ها اشاره شده است. پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله کتاب‌های حوزه زنان را مطالعه کرده و با این آثار بیشتر آشنا شوید.

( ۱۱- رمان گرافیکی یا کمیک بوک‌ها ) این ژانر از کتاب مدت کمی است که حداقل در کشور ما با استقبال قشر کتابخوان روبرو شده است. مهمترین تفاوت کمیک بوک‌ها با سایر ژانرهای کتاب در شکل ظاهری و فرم آن‌هاست. در واقع چیزی که بیشتری اهمیت را در یک کمیک بوک دارد، تصویرپردازی آن است. موضوعی که در سایر انواع کتاب چندان مهم نیست. کمیک بوک‌ها سال‌ها است که جای خود را در فرهنگ امریکا باز کرده‌اند. کتاب‌هایی که در ابتدا از آن‌ها برای سرگرم کردن کودکان استفاده می‌شد، حال تقریبا از همه سنین خوانندگان را به خود جذب می‌کند. استن لی، خالق فقید آثار ابرقهرمانانه دنیای مارول را می‌توان مهمترین چهره دنیای کمیک بوک‌ها دانست.

( ۱۲- داستان کوتاه، از خواندنی ترین انواع کتاب ) گاهی اوقات خواندن ۴ یا ۵ صفحه کتاب چنان تاثیری در ما می‌گذارد که آنرا نمی‌توان حتی با یک رمان ۱۰۰۰ صفحه‌ای مقایسه کرد. بسیاری از افراد نوشتن داستان کوتاه را از رمان سخت‌تر می‌دانند. دلیل آن‌ها محدود بودن فضا برای نویسنده در شخصیت پردازی و انتقال پیام است. کتاب‌های این ژانر معمولا در قالب مجموعه داستان‌هایی منتشر می‌شوند که در بیشتر موارد هم موضوع یکسانی دارند. نمونه وطنی آن‌ها هم “یوزپلنگانی که با من دویده‌اند” اثر بیژن نحدی که مجموعه داستانی حول محور موضوع مرگ است.

( ۱۳- نمایشنامه‌ها، ژانری برای زندگی در داستان‌ها ) “بله در این اوضاع کاملا مغشوش فقط یک چیز مسلم است. این که ما منتظر گودو هستیم تا بیاد…” نمایشنامه خوانی یکی از لذت بخش ترین کارهایی است که یک فرد کتابخوان می‌تواند تجربه کند. اگرچه بیشتر ما عادت داریم نمایشنامه‌ها را روی صحنه تئاتر ببینیم، اما مطالعه نمایشنامه‌ها هم می‌تواند به همان میزان برای ما جذاب باشد. با توجه به اینکه تمامی جزئیات حرکات و صحنه‌های یک نمایشنامه داخل متن آن آمده است، فرد با مطالعه یک نمایشنامه می‌تواند نسخه خودش را درون ذهن به روی صحنه تئاتر ببرد. برای همین هم می‌توان نمایشنامه‌خوانی را به عنوان تمرینی برای تقویت خلاقیت دانست. برخی از نمایشنامه‌های خواندنی: هملت، اثر ویلیام شکسپیر (و تمامی آثار این بزرگمرد) - در انتظار گودو، نوشته ساموئل بکت - خانه عروسک، نوشته هنریک ایبسن