هالووین؛ از تاریخ جشن و تاریخچه تا برگزاری هالووین در ایران!

گسترش فضای مجازی باعث شده که همه مردم جهان یک آشنایی نسبی با فرهنگ کشورهای مختلف داشته باشند که در این میان مراسمی که مثل هالووین شهرت زیادی دارند، در بسیاری از کشورها به خوبی شناخته شده‌اند.در واقع تاریخچه هالووین به هزاران سال پیش باز می‌گردد که شامل جشن‌های سلتیک (Celtic)، تعطیلات کاتولیک و حتّی مراسم تدفین انگلیسی می‌شد. در این مطلب سعی کردیم گشتی در دنیای این جشن بزنیم و سیر تاریخی و هر آنچه به این جشن مربوط می‌شود را مختصر و مفید مرور کنیم.

معمولا اولین سوالی که با شنیدن نام هالووین به ذهن خیلی از افراد می‌رسد این است که چرا هالووین را جشن می‌گیرند؟ برای پاسخ به این سوال باید قدری حوصله کنید و اول از همه بدانید اصلا هالووین چیست؟ هالووین یک جشن باستانی سلتیک است. سلت‌ها (Celts) 2000 سال پیش در منطقه‌ای که امروز متعلق به ایرلند، انگلستان و شمال فرانسه است زندگی می‌کردند و سال نو را در روز یکم نوامبر جشن می‌گرفتند. این روز برای آن‌ها پایان فصل تابستان، زمان برداشت محصول و در عین حال شروع روزهای سردتر و تاریک‌تر سال بود که برخی حتّی این روزها را با مرگ همراه می‌دانستند. سلت‌ها بر این باور بودند که روز قبل از سال نو، مرز بین دو دنیای زندگان و مردگان از بین می‌رود. بنابراین آنها شب 31 اکتبر را با این باور که ارواح مردگانشان به زمین بازگشته‌اند جشن می‌گرفتند.

قبل از پریدن درون تاریخ باستان، خوب است با اصول اولیه شروع کنید و تاریخچه نام هالووین را بررسی کنیم. کلمه هالووین (Halloween) از کلمه Hallowe'en مشتق شده‌است. در واقع این کلمه عجیب و غریب کلمه اختصاری "عصر مقدس" (hallowed evening) است و به طور خاص به عصر قدیس‌ها (All Hallows' Eve) اشاره می‌کند. جشن شب قدیس‌ها جشنی است که در ۳۱ اکتبر، یک روز قبل از روز تمام قدیس‌ها (All Saints' Day) به عنوان یک جشن مهم مسیحی برگزار می‌شود. همراه با روز ارواح در ۲ نوامبر، عصر تمام قدیسین (All Hallows' Eve)، روز تمامی قدیسین (All Saints' Day)، سه‌گانه (مراسم سه‌گانه مذهبی) را تشکیل می‌دهد، که این مراسم به مردگان ‏اختصاص دارد. در حالی که مراسم سه‌گانه از قرن هشتم میلادی به طور رسمی توسط کلیسا انجام می‌شد، به نظر می‌رسد تاریخ هالووین به زمان قبل‌تری بر می‌گردد و با یک فستیوال باستانی آغاز می‌شود.

در حالی که ریشه این تعطیلی مرموز باقی مانده، تاریخدانان ارتباطی با سامهین (Samhain)‏ به معنی "پیروزی در خونریزی" ‏پیدا کرده‌اند که یک جشنواره سلتیک پیش از مسیحیت است که به یاد پایان تابستان برگزار می‌شود. این جشن سالانه پاییز از غروب روز اول جشن تا غروب آفتاب روز دوم (‏۳۱ اکتبر تا ۱ نوامبر)‏ در ایرلند، اسکاتلند و جزیره من برگزار می‌شد و گفته شده قدمت آن به ۲۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد.

برای بسیاری از افراد، قاشق‌ زنی یک رسم است که ارتباط نزدیکی با جشن هالووین دارد. امروزه این کار توسط کودکان انجام می‌شود. این مراسم شامل پوشیدن لباس هالووین و رفتن به خانه‌های مختلف برای جمع‌آوری آب‌نبات، شکلات‌ها و دیگر چیزها است. مورخان این عمل را هم با رسم و رسوم قرون‌ وسطایی در جزایر بریتانیا مرتبط دانسته‌اند. ​برای ما ایرانی‌ها رسم قاشق زنی بسیار آشناست، از رسوم چهارشنبه سوری که در گذشته انجام میشده.

درست مثل بچه‌ها که لباس‌های مخصوص شب هالووین دارند، تراشیدن کدو حلوایی هم یکی از مهم‌ترین رسوم هالووین شده است. در حالی که امروزه در هالووین کدو حلوایی برای تزیینات نورانی تراشیده می‌شوند، اما در اصل این تزیینات با شلغم ساخته می‌شده است. ​ اصل استفاده از گیاهان به عنوان فانوس به بریتانیای قرون‌وسطی برمی‌گردد. در حالی که مردم خانه به خانه می‌رفتند و کیک و دیگر غذاها را درخواست می‌کردند، شلغمی تراشیده که داخل آن شمع قرار داشت نیز مانند فانوس در دست داشتند.

همانطور که در ابتدا گفتیم، تاریخ برگزاری هالووین به تقویم شمسی در تقویم شمس معادل با 9 آبان ماه می‌شود. اما هالووین همانند غالب جشن‌های دیگر رایج در کشورهای غربی در ایران به صورت رسمی برگزار نمی‌شود، اما نسبت به شهر و استان‌های ایران، هالووین در تهران کمی‌ بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. آنچه در ایران به عنوان هالووین میان عده‌ای جشن گرفته می‌شود، صرفا لباس‌ها و گریم آن است و خبری از مراسم و اجزای دیگر جشن نیست.