سر چشمه را مسموم نکنید!

حتما دیدید که در بعضی پارک‌ها یه تابلو روی چاه وجود داره و نوشته "این آب غیرقابل شرب است." و هر کسی که این تابلو رو ببینه، از اون چاه یا شیرآب فاصله می‌گیره و نزدیک نمیشه. اما این مسئله چه ربطی به پست و مسموم کردن سرچشمه داره؟ برای متوجه شدن، این پست رو تا آخر بخونید.

در زمان های قدیم، دقیقا مثل همونطوری که در بخش توضیحات پست گفتم، یک چشمه یا رود یا چاه وجود داشت. اگر گفته می‌شد که این آب، سمی یا غیرقابل آشامیدنیه، مردم از اون دوری می‌کردن. مردم برای اینکه دشمن هایشان رو ضعیف کنند، آب اونها رو مسموم کرده یا شایعه ی مسموم بودن اونو پخش میکردن. تا دشمن آب نخوره و لشکرش تحلیل بره✅

مغالطه ی مسموم کردن سر چشمه، که به انگلیسی Poisoning the Well هم گفته میشه، زمانیه که یک شخص در هنگام بحث کردن، برای مقابله با حریفش یک حمله ی شخصی و پیشگیرانه ترتیب بده. این یعنی چی؟ یعنی از همون اول که شروع به حرف زدن میکنه، با بیانات خاصی سعی کنه ذهنیت اطرافیان راجع به حریف رو تغییر بده. انگار اگه حریف بخواد به حرف این شخص اعتراض کنه، با اون صفات نامناسب و بد شناخته می‌شه.

این مغلطه می‌تونه با تهمت ناروا زدن، نابود سازی اعتبار حریف، بالا بردن اعتبار خود و کارزار شایعه پراکنی و بدنام‌سازی هم شناخته بشه👨‍🦲 مثل چی؟ برای مثال: همه‌ی مردم کشور در این همه پرسی (رفراندوم) حضور دارند و به پادشاه رای مثبت میدن، هر کسی که به او رای مثبت نده احمق و بی عقله!

داستان دو خیاط و پادشاه رو شنیدید؟ دو تا خیاط آب‌زیرکاه و حیله‌گر، به هنگام حضور پادشاه، وانمود می‌کنند که لباس در دست دارند و اونو به پادشاه می پوشونن و می‌گن، فقط کسایی که احمق نیستن این لباس رو می‌بینن، پادشاه بیچاره، همونطوری با اون سر و وضع وارد خیابون میشه و مردم به او هاج و واج نگاه می‌کنن تا احمق به نظر نرسند، چون دو تا خیاط سرچشمه رو مسموم کرده بودن! تا اینکه یک بچه، بلند داد می‌زنه "پادشاه که چیزی نپوشیده!"

و اما چگونه باید با مغالطه ی مسموم کردن سرچشمه مقابله کنیم؟ به طور ساده بخوام بگم، فقط کافیه صفت یا حرف بدی به طرف مقابل نسبت ندیم! بلکه با مدرک و استدلال منطقی توضیح بدیم که حریف ما اشتباه می‌کنه. برای مثال، تصور کنید شما یک کارمند اداره هستید و سپر ماشین خودروی اداره به دست همکار شما خراب شده و رئیس شما رو مقصر می‌دونه، به جای گفتن "رئیس، شما می‌دونید که فقط آدم های کم عقل و دست و پا چلفتی خودرو رو خراب می کنن و من همچین آدمی نیستم" ، فقط بگید "رئیس، آدم های زیادی در صحنه ی تصادف حضور داشتن و همه اونا می‌دونن که همکارم بود که سپر ماشین رو زد داغون کرد😕"

اگر هم شما حریف شخصی بودید که سرچشمه رو مسموم می‌کنه، فقط کافیه بعد از اتمام حرف های طرف بگید: کاری به شخصیتم نداشته باشین، اگه استدلالم نقض داره بگین در غیر اینصورت من اینطور در نظر میگیرم که شما در برابر استدلال ها و شواهد منطقی و علمی من حرفی برای گفتن ندارین و میخواین بحث رو با حمله به من و مسموم کردن سرچشمه به حاشیه بکشونین. و پایان، مسئله بسته میشه و مسموم کننده‌ی سرچشمه شکست میخوره.