سپندارمذگان

سپندارمذگان یکی از جشن‌های ایران باستان است که هر سال در روز «سپندارمذ» از ماه اسفند برگزار می‌شود و به روز بزرگداشت زن و زمین مشهور است.

هر یک از ملت‌ها در تمدن خود روزهایی دارند که ارزش زیادی برای آن‌ها قائل می‌شوند. در تمدن ایران باستان نیز از سپندارمذگان، به‌عنوان یکی از آیین‌های سنتی یاد می‌شود که از دیر باز در کشور ما برگزار می‌شده است. متاسفانه این سنت دیرینه و اصیل در سال‌های اخیر جای خود را به سنت فرنگی ولنتاین داده است.

ابوریحان بیرونی در کتاب «آثار الباقیه» روز پنجم اسفند ماه را روز سپندارمذگان می‌داند. او در کتاب خود بیان می‌کند که مردم ایران باستان، سپندارمذگان را روز زن و زمین می‌دانستند و یکی از جشن‌های مهم ایران باستان محسوب می‌شده است.

در ایران باستان، بیست قرن پیش از تولد مسیح، قوم آریایی‌ها روزی را به‌عنوان روز عشق یا سپندارمذگان نامیدند. این روز در تقویم قدیم ایران ۵ اسفند جشن گرفته می‌شد؛ اما در تقویم جدید، از آنجایی که ۶ ماه اول سال ۳۱ روز در نظر گرفته می‌شود، این جشن در ۲۹ بهمن برگزار می‌شود.

در تمدن ایران باستان ماه‌ها و روز‌ها هرکدام نام مشخصی داشتند و روز پنجم اسفند به‌عنوان «سپندارمذ» شناخته شده است. در کلمه «سپندارمذگان»، «سپندارمذ» نماد عشق و پسوند «گان» به‌معنی «جشن» است. «سپندارمذ» لقب ملی ایران محسوب می‌شود. زمین با فروتنی و قداستی که دارد، افراد را در دامان پرمحبتش پرورش می‌دهد. سپندارمذ همچنین نماد گرامی‌داشت عشق محسوب می‌شود.

در روز سپندارمذگان، زنان به همسرانشان هدیه می‌دادند. همسرانشان نیز برای جبران این محبت، آن‌ها را روی تخت شاهی می‌نشاندند و علاوه بر دادن هدیه، از آن‌ها پیروی می‌کردند. از‌ این‌رو سپندارمذگان روز گرامیداشت زنان ایران باستان نیز محسوب می‌شود. در باور ایرانیان، مردان دارای قدرت تفکر و خردورزی هستتند و زنان نیز در‌مقابل عشق و محبت زیادی به همسرانشان نشان می‌دهند. بنا‌براین مرد و زن برای رشد و سعادتشان باید زندگی را با کمک یکدیگر پیش ببرند

سپندارمذگان روز عشق ایرانی محسوب می‌شود. در روز سپندازمذگان، جشن‌های مختلفی با مناسک مخصوصی برگزار می‌شود. نام دیگر آن جشن «برزیگران» است که در آن مراسم‌‌های گوناگونی برگزار می‌شود. اولین مراسم این جشن، «مردگیران» بود. در این مراسم، زنان از همسران خود به‌خاطر زحماتی که برای آن‌ها کشیده بودند، هدیه‌های گوناگونی دریافت می‌کردند. در این مراسم همچنین دختر‌های مجرد و دم بخت را نیز به ازدواج ترغیب می‌کردند. مردم ایران باستان در این جشن برای مقام و جایگاه زن و خانواده ارزش زیادی قائل می‌شدند که در گذر تاریخ، ماهیت این نوع جشن‌ها تغییر کردد و کم‌کم فراموش شدند.

متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که افراد این روز گرامی را که ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد، فراموش کرده‌اند و هر‌سال به برگزاری ولنتاین اهمیت بیشتری می‌دهند. این در حالی است که سپندارمذگان، هم قدمت بیشتری نسبت به ولنتاین دارد و هم به فرهنگ ایرانی ما نزدیک‌تر است

معنی سپندارمذگان چیست؟ «سپندارمذ» نماد عشق و پسوند «گان» به‌معنی «جشن» است.