سلول

در این مطلب میخواهیم با سلول یا یاخته آشنا شویم

یاخته کوچکترین واحد زنده و فعال و ساختاری و عملکردی است که در جانوران از سه بخش غشا و سیتوپلاسم و هسته تشکیل شده. یاخته های گیاهی دارای دیواره سلولی نیز می باشند که از جنس سلولز است. واحد اندازه گیری یاخته و اجزای آن میکرومتر یا میکرون است. شکل هر سلول با توجه به کار آن متفاوت است.

جانداران از نظر تعداد یاخته به دو دسته پر یاخته و تک یاخته تقسیم می شود. همه باکتری ها و برخی آغازیان و برخی قارچ ها تک یاخته و دیگر موجودات پر یاخته هستند. موجودات پر یاخته به دو دسته کلونی و پیچیده تقسیم می شوند.کلونی ها جاندانی دارای سلول های کم و بیش مشابه و همانند و متصل هستند اما از هم مستقل می باشند.

غشا: حصاری اطراف همه یاخته های زنده. ویژگی مهم غشا نفوذ پذیری انتخابی است و یعنی هر ماده ای اجازه ورود یا خروج از یاخته را ندارد.وظیفه غشا محاظت از یاخته است. غشا از دو لایه بیرونی و درونی تشکیل شده. لایه درونی به سمت سیتو پلاسم و لایه بیرونی به سمت مایع بین سلول است. غشا از لیپید ها، قند ها و پروتئین ها ساخته شده. فسولیپید بیشترین مولکول در غشا را دارد که از دو بخش آبگریز و آبدوست تشکیل شده.پروتئین های غشا هم پروتئین های سطحی و سراسری هستند.

کلسترول یکی از لیپید هاست که مخصوص سلول جانوری است و در هر دو لایه دیده می شود و وظیفه اش حفظ حالت غشاست. جالب است بدانید هر سانتی متر مکعب از پوست انسان حدود 100 هزار یاخته دارد. سیتوپلاسم یا میان یاخته از اندامک ها و مواد مورد نیاز برای بقای یاخته همچون نمک ها و آنزیم ها تشکیل شده. اندامک ها ساختار های دارای یک وظیفه مشخص هستند. ریبوزوم یکی از اندامک هاست که در پروتئین سازی شرکت می کند غشا ندارد و از دو بخش نامساوی تشکیل شده. زیبوزوم طبق دستوری که از مولکول دی ان ای دریافت می کند آمینواسید های مختلف را که مونومر پروتئین هستند را به هم وصل و پروتئین های مختلف را می سازد.

شبکه آندوپلاسمی اندامکی دیگر است. این اندامک شبکه وسیعی از لوله ها و کیسه های به هم پیوسته است و شبکه ارتباطی و حمل مواد در یاخته است. ما دو نوع شبکه آندوپلاسمی داریم: زبر و صاف. زبر به این نام خوانده می شود چون روی آن ریبوزوم دارد اما روی شبکه آندوپلاسمی صاف ریبوزوم نیست. جسم گلژی اندامکی است که وظیفه بسته بندی و ترشح مواد را داردو این اندامک مجموعه ای از کیسه هایی است که روی هم قرار گرفته اند اما به هم پیوسته نیستند.

امیدوارم از این مطلب لذت برده باشید.