تاریخچه عود

تاریخچه عود؛ عود کِی و از کجا پیدا شد؟ در کتب لغت نوشته شده عود شاخه‌ای باریک و دراز و تکه چوبی بریده شده از درختی خاص بوده که در شرق آسیا علی الخصوص هندوچین رویش می‌کند و با آتش زدن آن دودی همراه با بوی خوش بلند می‌شود. بنابراین دود کردن عود از معابد چین و هند آغاز شد. بودائیان عود را برای دور کردن ارواح پلید استفاده می‌کردند و در طب آیوراودا به آن وسیله‌ای معجزه‌گر می‌گفتند. درست کردن عود یک هنر مذهبی به شمار می‌رفت. علاوه بر هندوها، بودائیان و چینی‌ها آیین‌های شیتو در ژاپن نیز از عود استفاده می‌کردند. پس از مدتی استفاده از عود به دیگر مناطق جهان گسترش یافت و البته دیگر بخشی از یک آیین مذهبی نبود. در یونان باستان در اوایل قرن هشتم قبل از میلاد مسیح عود دود می‌کردند و بیشتر از آنکه برای خوشبو کردن هوا استفاده شود؛ در کنار گیاه‌درمانی مطرح بوده است. از قدیم الایام ایرانیان عود را به عنوان خوشبوکننده و ضدعفونی‌کننده هوا می‌سوزاندند و یا با آن بخور می‌گرفتند. البته عودهایی که امروزه در بازار عرضه می‌شوند، حاصل فرآوری گیاهان معطر و صمغ‌های عطری هستند.

عود چگونه ساخته می‌شود و ترکیبات عود چیست؟ عودها در شکل‌ها و بسته‌بندی‌های مختلف در بازار وجود دارند. بطورکلی عودها از چوب‌های خام، علف‌های خرد یا پدر شده یا حتی به شکل مایع و روغن‌های گیاهان و علف‌ها هستند. در گذشته بطور سنتی از صمغ و کندر و چوب‌های خوشبو مثل چوب صندل، پوست درختان، دانه‌ها، ریشه‌ها، علف‌ها و گل‌ها عود ساخته می‌شد که مشهورترین آنها کندر و صمغ بود. علاوه بر عودهای سوزاندنی، تعدادی از گیاهان دارویی نیز برای بوی خوش مورد استفاده قرار می‌گرفتند که در دو دسته جای داشتند؛ دسته اول به طور طبیعی معطر بوده به عنوان مثال گل نرگس، لیمو و مرزنجوش را نام برد. دسته دوم از داروهای گیاهی مثل مشک و عنبر حتماً باید فرآوری می‌شدند و به صورت عود در بیایند. پایه عود هرچه باشد؛ صندل سرخ و سفید، عود صلیب، عود مشک، عنبر، کندر، لیمو، سیب سبز، رز، بابونه، رزماری، اسطوخودوس، نعناع، یاسمین، زنبق و یاس کبود از مشهورترین عودهای موجود در بازار بوده و هستند.

عودهای مختلف طبع‌های مختلف دارند و این ازجمله مواردی است که به درخت و گیاهی بستگی دارد که از آن عود می‌گیرند. صندل طبع سرد و خشک دارد و عود آن نیز همین خاصیت را حفظ می‌کند. عود ساخته شده از مشک طبیعت گرم و خشک دارد. خاصیت درمانی و خواص دود کردن عود و نوع استفاده از عود نیز با توجه به اینکه از چه چیزی گرفته شده، متفاوت خواهد بود که در مبحث رایحه‌درمانی قرار دارد. مثلاً عطر گل نرگس که سبب تقویت ریه می‌شود؛ عطر اسطوخودوس هندی از قدیم برای درمان اختلالات خواب کاربرد دارد و..

خواص دود کردن عود چیست؟ به‌طورکلی بیشتر عودها اثر آرامبخش و تقویت کنندگی دارند و دود کردن عود موجب رفع خستگی، استرس، اضطراب و ایجاد آرامش می‌شود. با این حال دانشمندان، متخصصین طب سنتی و گیاه‌شناسان با تحقیق بر روی عودها به موارد زیر بعنوان خواص کلی عود دست یافته‌اند. • استفاده از عود قدمتی افزون بر پنج هزار سال دارد. رومیان و مصریان از عود به عنوان ماده ضد عفونی کننده، ضدباکتری و دارویی برای درمان زخم کمک می‌گرفتند. • ترکیبات معطر طبیعی گل‌ها و گیاهان که در عود وجود دارد، از طریق مژک‌های بینی وارد سیستم لیمبیک مغز و قسمت مخاطی هیپوتالاموس می‌شود و با تحریک اعصاب بویایی این قسمت که مسئولیت احساسات، تنفس، ضربان قلب، غدد درون‌ریز، حافظه و یادگیری را بر عهده دارد، تأثیری قابل‌توجه بر روحیات و خلق‌وخو می‌گذارد. • عصاره گیاهان موجود در عود به دلیل ساختار تشکیل‌دهنده که شامل آلدئیدها، کتون‌ها، استرها و... می‌شود، در سلامت جسم و ذهن اثری آشکار دارند. • برای آروماتراپی در خانه به راحتی می‌توان از سوزاندن عود استفاده کرد. رایحه‌درمانی به وسیله عود یکی از بی‌خطرترین، کم‌هزینه‌ترین، ارزان‌ترین و اثربخش‌ترین روش‌های درمانی است. • رایحه‌های مطبوع موجود در عود، فرد را فعال‌تر و سرزنده‌تر می‌سازند و باعث ارتباط شخص با درون خود می‌شوند. چراکه استنشاق بوهای مطبوع باعث ایجاد و ارسال پیام‌های عصبی در مغز و کل سیستم عصبی و دریافت واکنش‌های مثبت می‌شود. • بنا به اعتقاد برخی از اطبای سنتی سوزاندن عود باعث دور شدن امواج و انرژی‌های منفی موجود در محیط می‌شود که این خاصیت به دیدگاه افراد بستگی دارد.