تاریخچه فرش بافی

هنر فرش بافی چند هزار سال قدمت دارد. در حقیقت ، می توان ادعا کرد که تاریخچه فرش در جهان به نوعی تاریخچه بشریت را نشان می دهد. باستان شناسان معتقد هستند که اولین فرش ها توسط قبیله های چادرنشین ساکن آسیای مرکزی بافته شده اند. فرش هایی که با پشم حیوانات بافته می شدند هنگام خوابیدن یا نشستن به عنوان محافظ در برابر سرما به کار می رفتند.

تقریبا تمام محققان اعتقاد دارند هنر فرش بافی در آسیا متولد شده است. قدیمی ترین فرش دستباف جهان با قدمت بیش از ۲۴۰۰ سال در سیبری کشف شد. این فرش ایرانی که پازیریک نام دارد با گره ترکی بافته شده است و ترکیبی از رنگ های آبی ، زرد و نارنجی در آن دیده می شود.شواهد نشان می دهد فرش پازیریک متعلق به دوره هخامنشیان است و در حال حاضر در موزه آرمیتاژ روسیه نگهداری می شود.

فرش بافی در قرن ۱۴ و ۱۵ در ایران بسیار رایج بود. این صنعت در طول حکومت شاه عباس در قرن ۱۶ به اوج خود رسید و اصفهان به مرکز صنعت فرش ایران تبدیل شد. فرش های این دوره با الگوهای ظریف و نخ های پررنگ بافته می شدند و معمولا در هر ۲.۵ سانتی متر ۱۰۰۰ گره داشتند.

صنعت فرش بافی در هند در اواخر قرن شانزدهم میلادی شروع شد. هندی ها مهارت زیادی در نساجی و بافندگی داشتند، ولی آشنا شدن با فرش های ایرانی طرح ها و الگوهای مورد استفاده آن ها را به شدت تحت تاثیر قرار داد. فرش های هندی ترکیبی از طرح های فرش ایرانی ، چینی ، ترکمنی و مصری هستند. در حال حاضر، چین نیز یکی از تولیدکنندگان عمده فرش دستباف است.زمان شروع صنعت فرش بافی در چین معلوم نیست، ولی شواهد نشان می دهد قدمت آن به قرن دوازدهم میلادی می رسد. در فرش های چینی علاوه بر طرح های سنتی ، طرح های فرش های ایرانی ، ترکی و پاکستانی نیز به کار می رود.

تاریخچه فرش در اروپا کشورگشایی اسکندر سه قرن قبل از میلاد زمینه ورود هنر و صنعت شرقی را به اروپا فراهم کرد. در اوایل قرن شانزدهم ، کاردینال ولسی فرش های ایرانی و ترکی را به انگلستان وارد کرد. شواهد نشان می دهد صنعت فرش بافی در انگلستان در سال ۱۵۵۰ میلادی شروع شد. انگلستان در سال ۱۷۹۱ شروع به صادرات فرش به آمریکا کرد.در سال ۱۸۰۱ میلادی ، یک فرانسوی به نام ژاکارد دستگاهی اختراع کرد که منجر به انقلاب بزرگی در صنعت بافندگی شد. دستگاه اختراع شده توسط ژاکارد در سال ۱۸۲۵ جایگزین ماشین آلات قدیمی شد. در نتیجه، سرعت و حجم تولید فرش های ماشینی افزایش پیدا کرد.

بعد از نمایشگاه بزرگ سال ۱۸۹۱ در وین ، علاقه غربی ها به فرش های شرقی بیشتر شد. در نتیجه ، واردکنندگان غربی از بافنده های فرش خواستند ابعاد ، رنگ و طراحی فرش ها را بر اساس سلیقه اروپایی ها و آمریکایی ها تغییر دهند. تا قرن نوزدهم ، رایج ترین کف پوش در غرب پارچه بود، زیرا فرش دست باف شرقی بسیار گران بود و هر کسی توان خرید آن را نداشت. با وجود این ، فرش دستباف شرقی یا اروپایی طرفداران خود را داشت و برای تزئین اتاق هایی که مبلمان انگلیسی، فرانسوی یا ایتالیایی داشتند به کار می رفت.

در اوایل دهه ۱۹۲۰ ، فرش های شرقی از مد افتادند و با فرش های ماشینی تک رنگ جایگزین شدند. انتخاب یک فرش تک رنگ برای طراحان دکور راحت تر از انتخاب یک فرش رنگارنگ با طرح های پیچیده بود.در طول دهه ۲۰ میلادی ، رنگ فرش محبوب بادمجانی بود. فرش بادمجانی تا اواسط دهه ۴۰ محبوب ماند و بعد با فرش خاکستری جایگزین شد. رنگ محبوب بعدی بژ بود و هنوز هم محبوب ترین رنگ فرش است. تنها یک قرن است که ارزش فرش های دستباف به عنوان یک اثر هنری به رسمیت شناخته می شود. فرش های دستباف شرقی می توانند یک فضای معمولی را به یک فضای چشمگیر تبدیل کنند.

تکنیک و اصول اساسی فرش بافی در مقایسه با گذشته کمی تغییر کرده است. فرش بافی در هر منطقه ای با یک روش خاص بافته می شود. در اصل ، تفاوت تکنیک های فرش بافی به دلیل تفاوت نوع گره ها است.هرچقدر تعداد گره ها بیشتر باشد، کیفیت فرش بهتر است. انواع گره های فرش بافی عبارت هستند از گره های ترکی ، گره های فارسی ، گره های تقلبی و گره های هنری. رایج ترین موادی که برای بافتن فرش های شرقی به کار می رود پشم گوسفند و بز ، پنبه یا ابریشم است. کیفیت پشم به عوامل مختلفی از جمله نژاد و رژیم غذایی حیوان ، آب و هوای محلی و فصل پشم چینی بستگی دارد.

پشم و پنبه در ابتدا به وسیله دست به نخ تبدیل می شد. با گذشت زمان ، دوک ریسندگی و چرخ ریسندگی اختراع شد و فرآیند ساخت نخ را راحت تر کرد.حداقل تا یک قرن پیش ، نخ های ساخته شده با کمک مواد طبیعی مثل پوست گردو ، پوست انار ، زعفران ، توت سیاه یا سماق رنگ می شدند. فرش با استفاده از دستگاه بافندگی عمودی یا افقی بافته می شود.دستگاه بافندگی عمودی از چوب یا فلز ساخته می شود و بیشتر برای بافت فرش های کلاسیک شهری به کار می رود. دستگاه بافندگی افقی ساختار ساده تری دارد و معمولا توسط عشایر استفاده می شود.تولید فرش ماشینی در ایران تقریبا ۴۰ سال پیش شروع شد. فرش های ماشینی اولیه کیفیت خوبی نداشتند.

در حال حاضر ، پیشرفت فناوری و دستگاه های بافندگی باعث بهبود کیفیت فرش های ماشینی شده است. هدف از کاربرد ماشین آلات برای بافت ، تولید فرش های مشابه فرش های دستباف با هزینه کمتر بود. دستگاه های اولیه باف فرش برای اولین بار در آمریکا ساخته شدند و با کمک نیروی بخار کار می کردند.پیشرفت فناوری و ماشین آلات در طی ۲۰۰ سال گذشته صنعت تولید فرش ماشینی را به یکی از مهم ترین صنایع جهان تبدیل کرده است.

تاریخچه فرش در جهان به دوره غارنشینی برمی‌گردد. کفپوش های ابتدایی با موادی ساخته می شدند که به راحتی در دسترس بودند. این کفپوش های اولیه از مواد طبیعی ساخته می شدند و با گذشت زمان از بین می رفتند. محققان بر این باور هستند که هنرهایی مثل نمدبافی ، گلیم بافی ، سبدبافی و زیلوبافی مقدمه پیدایش هنر فرش بافی بوده اند.شواهد باستان شناسی نشان می دهد در هزاره چهارم و پنجم ، مردم منطقه بین النهرین از نی برای بافت بوریا استفاده می کردند. مواد تشکیل دهنده فرش آن را به شدت در برابر پوسیدگی و فرسودگی آسیب پذیر کرده است.در نتیجه ، نمی توانیم در مورد تاریخچه فرش در جهان کاملا مطمئن باشیم. امروزه ، کاربرد کف های چوبی ، سنگی ، مرمری و سرامیکی در خانه ها محبوبیت فرش را بیشتر از قبل کرده است. فرش ها در شکل ها و اندازه های مختلفی تولید می شوند و یکی از عناصر اصلی دکوراسیون هستند.