همه چیز (تقریبا) راجع اصفهان

اصفهان یکی از کلان شهرهای ایران، و مرکز استان اصفهان و نیز شهرستان اصفهان است. اصفهان با سه میراث جهانی یونسکو، سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد، یکصد و شصت و پنجمین شهر پرجمعیت جهان و نهمین شهر پرجمعیت غرب آسیا به شمار می رود. اصفهان چهاردهمین کلان شهر پرجمعیت خاورمیانه است. کلان شهر اصفهان با ۱۵ منطقه شهری، پس از تهران دومین کلان شهر بزرگ ایران از نظر مساحت شهری است. شهر اصفهان کلان شهری بوده که نامش همواره در کنار رودخانه زاینده رود می آید.

این شهر در مرکز فلات ایران قرار دارد و پیش تر پایتخت امپراتوری های آل بویه و سلجوقیان بود. در دورهٔ صفوی پس از جنگ ایران با ازبک ها در ۱۵۹۸، شاه عباس بزرگ مراحل انتقال پایتخت کشور از قزوین به اصفهان را آغاز کرد. اصفهان در دوران عباس و جانشینانش معرفِ ایران صفوی شد. اروپایی های بازدیدکنندهٔ اصفهان از بازآفرینی این شهر شگفت زده شدند و شاهد نشانه هایی از ایرانی تر شدنِ نخبگانِ سیاسیِ صفوی بودند. از آن زمان اصطلاحی برای معرفی این شهر شد. شاه عباس بناهایی متعددی را در اصفهان ساخت و خودش نیز از معماران این شهر به شمار می رفت.

گابا، گابیه، گابیان، گبی، گی، جی، اسپادانا، سپهان، اسپهان، سپاهان، اصفاهان، صفاهان، اصفهان، اصبهان از نام های کهن اصفهان هستند. جی در واقع زِی (zi) بوده است.دیاکونوف در تاریخ ماد می نویسد: مرکز پارِتاکِنا شهر گابای یعنی جِی امروز بود که همان گابی و گابه پارت ها و گِی زمان ساسانیان است. پس از فتح توسط مسلمانان و چون در نوشتار عربی فصیح حرف وجود نداشته به مرور زمان واژه اسپهان به صورت تلفظ گردید. از دوره ساسانیان به بعد نام اصفهان که تصحیف و معرب شده اسپهان (سپاهان، اسپدان، اسپدانه، اصبهان و اسبَه آن) بوده جایگزین حکومت نشین آن یعنی گابیانا و گِی شده است. بیشتر نویسندگان بر این باورند که چون این ناحیه پیش از اسلام، به ویژه در دوران، مرکز گرد آمدن سپاه بود و سپاهیان مناطق جنوبی ایران، مانند فارس، سیستان و. در این ناحیه گرد آمده و به سوی محل نبرد حرکت می کردند، آن جا را اسپهان گفته، سپس معرب (تعریب) شده و به صورت اصفهان درآمده است. این شهر نام های قدیمی تری هم دارد که با نام کنونی آن، هیچ گونه پیوندی ندارد. مانند: گابیان، گابیه، جی، گبی، گی، گابا.

در طول تاریخ به آسانی نمی توان رد شهر اصفهان را به طور پیوسته دنبال کرد، هر چند اصفهان در مرکز فلات ایران قرار داشت. به سبب آن که در دوران پیش از اسلام گرانیگاه شاهنشاهی های هخامنشی تا ساسانی، قلمرو غربی این شاهنشاهی ها و به خصوص میان رودان بود، این شهر در کانون توجه این دودمان ها قرار نداشت. در طول تاریخ تا دوران اسلامی می توان در محل فعلی شهر اصفهان ردپای شهرهای مختلفی تحت نام های مختلف، محل های مختلف و حتی مردمان متفاوتی را پیگیری نمود. اصفهان به خاطر وجود زاینده رود و شرایط طبیعی مناسبی که داشت، احتمالاً از نیمهٔ دوم هزاره ۴ ق. م شاهد شکل گیری آبادی های بسیاری بوده است. سال شکل گیری شهر اصفهان با ابهام رو به رو است و اطلاع دقیقی از آن در دست نیست و بیشتر در افسانه ها و داستان ها به کیقباد اشاره شده است. طبق آنچه لاکهارت بیان داشته اصفهان تا قرن ۴ ه‍.ق / ۱۰ م با این عنوان امروزی و به این صورت وجود نداشته، در واقع جی شهر اصلی اصفهان بوده است. ماکسیم سیرو می گوید دهکده های قدیمی که در اصفهان موجود بوده الان زیر آبرفت های این شهر دفن شده است؛ با این حال طی بررسی هایی که انجام شده قسمت هایی از دیوارهای بناهای قدیمی این شهر نمایان شده است. در اواخر عصر ساسانیان هفت شهر نزدیک به هم در این ناحیه بوده است که عبارت بودند از جی، مهرین، شادریه، درام، قه، کهنه و جار.

بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که شماری از آن ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده اند.گرچه صنایع در اصفهان از قدمت و جایگاه ویژه ای برخوردار است لیکن وَجه بارز اصفهان هنری و فرهنگی و تاریخی است. سالانه مسافران و گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور به این استان سفر می کنند. صنعت طلا در اصفهان بیشترین کارگاه و بزرگ ترین کارخانه های طلای ایران را در خود جای داده است. صنایع دستی متعدد اصفهان نیز از دیرباز یکی از پایه های اقتصاد اصفهان بوده است.

دوران ها دورانِ اشکانیان در دوران شکاکیان به دستور مهرداد یکم یک پادگان نظامی احتیاطی در اصفهان، برای آموزش و اعزام نیروی کمکی احداث گردید. به غیر از این پادگان نیز سه مرکز نظامی در مرو و گرگان و تیسفون به وجود آمده بود. این مراکز دارای نیروی ثابت بوده و فقط سپاهان برای تعلیم و اعزامِ نیروی کمکی پیش بینی شده بود. اصفهان کنونی در قدیم گابای (جی) نام داشت و در آغاز مرکز قبیله پَرِتاکِن (که نام فریدن از آن به جا مانده) بوده است. به نظر می آید نام اسپهان (به معنی جایگاه ارتش) از روزگار ساسانیان به بعد جایگزین نام گی شده باشد. آن گونه که در سرگذشت نامه ها آمده، سواره نظام ساسانی به هنگام صلح در سبزه زارهای پیرامون اسپهان به ویژه در بخش غربی این شهر تا دامنه های کوه ها و سرچشمهٔ زاینده رود استقرار می یافت. اسپهان از آن جا که ولیعهد نشین ساسانیان بود امتیازی نسبت به شهرهای ایران آن زمان به دست آورد.در زمان ساسانیان گاه اسپهان و گاه ارمنستان ولیعهد نشین شاهنشاهی ایران بود ولی اسپهان این امتیاز دیگر را نیز داشت که نشیمن گاه و قلمرو نفوذ واسپوهران یا اعضای هفت خانواده بزرگ ایرانی صاحب نفوذ در پادشاهی نیز بود. هر چند در دوران اسلامی منطقه جغرافیایی اطراف شهر نام اَسپاهان که نام تقسیم بندی حکومتی زمان ساسانیان بوده است را حفظ کرده است. در هنگام حمله اسکندر مقدونی به ایران، این شهر مرکز گابیوها بوده است و از آن تحت عنوان گابای یا تابای نام برده شده است.

یهودیه زمانی که کوروش بزرگ بابِل را گرفت و یهودیان امروز را از اسارت نبوکدنصر شاه بابل نجات داد، شماری از یهودیان به فلسطین بازگشتند و شماری دیگر از آن ها به اصفهان آمدند و در منطقه ای که به دارالیهود یا یهودیه نامگذاری شد، اسکان یافتند. این منطقه در شمال غرب شهر جی یا ژی بود که بعدها این دو منطقه به یکدیگر متصل شد و شهر اصفهان کنونی را ایجاد کرد. ابن فقیه همدانی تاریخدان ایرانی قرن دهم میلادی می نویسد: وقتی یهودیان از اورشلیم مهاجرت کردند و از نبوکدنصر فرار کردند، با خود مقداری از خاک و آب اورشلیم را بردند. آن ها در هیچ جا ساکن نشدند بدون اینکه قبل از آن خاک و آب آن را مورد آزمایش قرار دهند. آن ها اینکار را ادامه دادند تا به شهر اصفهان رسیدند. در آنجا استراحت کردند و خاک و آب آن را آزمایش کردند و آن را مشابه اورشلیم یافتند. وقتی آنجا ساکن شدند شروع به کاشتن در زمین کردند و فرزندان و نوادگان خود را به دنیا آوردند و امروزه نام این منطقه یهودیه است

این روایت توسط تاریخدانان دیگری نظیر موسس خورناتسی، اصطخری، ابن حوقل، المقدسی، یاقوت حموی، ابوالفدا و ابن خلدون نیز عیناً تکرار شده است یعقوبی جغرافیدان قرن سوم هجری دربارهٔ این دو شهر نوشته است: برای اصفهان دو شهر است که یکی از آن دو جی، و به دیگری یهودیه گفته می شود، و اهالی آن مردمی بهم آمیخته اند و عربشان اندک است و بیشتر اهالی آن عجم و از اشراف دهقانانند.

جیِ باستانی بنای اصفهان را به تهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان نسبت داده اند. اصفهان در تاریخ قدیم با نام در پارس علیا معرفی گردیده و در دورهٔ پس از اسلام به حالت عربی در می آید و می شود ، پیش از آن نیز از اصفهان، تحت عنوان گابای یا تابای نام برده شده است. این شهر محلِ تقاطعِ راه های عمده و اقامتگاهِ سلطنتی پادشاهانِ هخامنشی نیز بوده است. استرابون جغرافی دان یونانی، از اصفهان به عنوان مرکز کشور ایران نام برده است.

اصفهان سرشار از آثار هنری و تاریخی است که میدان نقش جهان، مسجد شاه، سی وسه پل، پل خواجو، پل مارنان، مسجد جامع اصفهان، مسجد سیّد، مسجد شیخ لطف الله، منار جنبان، برج کبوترخانه، گذر چهارباغ عباسی، میدان عتیق، کاخ چهل ستون، آتشگاه اصفهان، کاخ عالی قاپو، کاخ هشت بهشت، کلیسای وانک، حمام علی قلی آقا، مدرسه چهارباغ و هتل عباسی از بارزترین آن ها هستند. مقامات میراث فرهنگی استان اصفهان معتقدند بیش از ۲۲ هزار جاذبه تاریخی و فرهنگی ارزشمند در این استان وجود دارد. فریدون الهیاری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اظهارداشت: یکهزار و ۷۶۵ اثر تاریخی در استان ثبت ملی است.

شهرداری نرم افزار سامانه مدیریت کل رویدادهای شهر را ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ را روی اینترنت راه انداخت. آبان ۱۴۰۰ اتاق بازرگانی اصفهان آرم و شعار تبلیغاتی کمپین گردشگری استان اصفهان به اسم را ثبت تجاری کرد.

معروفترین ره آورد اصفهان گز است. گز یک نوع شیرینی است که با گز انگبین یا ترنجبین شکر بادکا و مغز پسته، بادام، فندق یا گردو و سفیده تخم مرغ و گلاب ساخته می شود و در آن در از هیچ ماده شیمیایی استفاده نمی شود. گز اصفهان مرغوب ترین نوع گز است و قدمتی بیش از ۴۵۰ سال را داراست.[۳۱۹] اصفهان بزرگ ترین و بهترین تولیدکننده گز کشور است. حدود ۹۰ درصد گز ایران در اصفهان تولید می شود. براساس آخرین داده ها ۴۵۰ واحد تولید گز و ۱۲۰۰ واحد توزیع گز و شیرینی در اصفهان فعال هستند. این واحدهای تولیدی ۶۵۰ هزار تُن گز تولید و روانه بازار مصرف می کنند. گز اصفهان یا طلای سفید اصفهان، به عنوان هدیه ویژه در مناسبت های داخلی و خارجی به عنوان کادو به میهمانان ویژه تقدیم می گردد.پولکی یکی دیگر از سوغاتی های اصفهان است این شیرینی ترد و خوشمزه که طعم ها و رنگ های مختلفی همچون زعفرانی، نارگیلی، لیمویی، کنجدی و زنجبیلی دارد معمولاً همراه چای خورده می شود. ترکیب اصلی این شیرینی شکر آب و سرکه است روش تهیه این شیرینی: شکر را با آب و سرکه مخلوط کرده و به مدت ۴۵ دقیقه روی اجاق بگذارید تا طلایی رنگ شود و بعد با قاشق آن ها را روی سینی بریزید و صبر کنید تا سفت شوند. برای امتحان آن می توانید کمی از آن را با قاشق روی یخ بریزید، اگر مایه سریع گرفت و حالت شکننده پیدا کرد، پولکی آماده است. اگر پولکی زیاد روی حرارت بماند، مزه تلخی به خود می گیرد و اگر زمان کمی روی حرارت بماند، ترد و شکننده نمی شود. از دیگر ره آوردهای اصفهان می توان به صنایع دستی به ویژه قاب های خاتم کاری و میناکاری، پارچه های قلمکاری شده و آثار مختلف قلمزنی اشاره نمود.

دیدگاه ناصر خسرو دربارهٔ اصفهان ناصرخسرو قبادیانی در هشتم صفر سنه اربع و اربعین و اربعمائه (۴۴۴ هجری قمری)، دو سال پس از حملهٔ ویرانگر طغرل سلجوقی وارد اصفهان شد. در هنگام ورود وی به شهر، شهر دوباره ساخته شده و بهبودِ نسبی یافته بود. وی دربارهٔ اصفهان چنین می گوید: [اصفهان] شهری است بر هامون نهاده آب و هوایی خوش دارد و هر جا که ده گز چاه فرو برند، آبی سرد و خوش بیرون آید و شهر دیواری حصین بلند دارد در شهر جویهای آب روان و بناهای نیکو و مرتفع و در میان شهر مسجد آدینه بزرگ نیکو و بارویِ شهر را گفتند سه فرسنگ و نیم است.

گرمابه های تاریخی اصفهان شامل حمام شاه علی در خیابان عبدالرزاق، حمام نقاشی، حمام شیخ بهایی، حمام رهنان، دهنو، حمام جارچی، خسروآقا، حمام وزیر و تودشکچو است. شاردن تعداد حمام های شهر اصفهان در عصر صفویه را ۲۷۳ باب می نویسد.

مکان های تفریحی شهربازی رؤیاها اصفهان به عنوان پارک بازی سالانه میزبان تعدادی گردشگر می باشد. اردوگاه بزرگ شهید بهشتی اصفهان به وسعت ۷۰ هکتار در شهر ابریشم که دارای امکانات تفریحی و آموزشی است آماده خدمت رسانی به هموطنان عزیز می باشد. سیتی سنتر اصفهان مرکز رفاهی معروف ترین مرکز گردشگری رفاهی تجاری این شهر می باشد. شهربازی سرپوشیده هم در این مجموعه است. پارک جنگلی صفه در دامنه کوه صفه یکی از پارک های جنگلی با امکاناتی نظیر سینما و بولینگ و تله کابین و شهربازی و . می باشد. پارک جنگلی ناژوان از معروف ترین پارک های جنگلی اصفهان است که از امکاناتی نظیر باغ پرندگان. خزندگان و پروانه ها و آکواریوم و دولفیناریوم پارک ابی تله سیژ و . برخوردار است. پارک ابی آبسار بزرگ ترین مجموعهٔ آبی در سپاهان شهر است. شهربازی شهر رؤیاها در دامنه کوه نخودی در شرق اصفهان همچنین بام شهر اصفهان در شمال غرب این شهر بام شهر اصفهان آکواریوم اصفهان در پارک جنگلی ناژوان به عنوان اولین تونل آکواریوم ایران در نوروز سال ۱۳۹۵ افتتاح شد و در آن انواع ماهی ها و آبزیان وجود دارد. باغ جوان بوستان مشتاق پارک سپاهان شهر باغ غدیر باغ فدک کوه نخودی کوه قایمیه پارک رجایی (بوستان هشت بهشت) شهربازی های ملک شهر آبشار صفه سیتی سنتر شهر عجایب وحید سیمرغ و . از معروف ترین مکان های تفریحی دیگر اصفهان است. ۵ مجموعه فرهنگی باغ بانوان در شهر اصفهان فعال است تا سال ۱۳۹۵.اصفهان یک باغ وحش در پارک کوه صفه دارد باغ فدک اصفهان و باغ غدیر دو پارک نسبتاً بزرگ در شهر هستند.

سینما ها سینمای شهر شامل پردیس سینمایی چهارباغ، پردیس سینمایی ساحل اصفهان، پردیس سینمایی سیتی سنتر اصفهان، سینما بهمن خوراسگان، سینما سپاهان، سینما سوره، سینما فرهنگیان اصفهان، سینما فلسطین (اصفهان) و سینما قدس (اصفهان) هستند. سینما در اصفهانِ قدیم تفریح کارگران بود در حالی که مردمان دینی سینما را عمدتاً مکانی نجس و سینما رفتن را فعلی حرام می پنداشتند، به دلیل انقلاب سال ۱۳۵۷ بسیاری از سینماهای اصفهان در آتش سوختند. فیلم سازان بزرگی همچون انیس واردا و پازولینی صحنه هایی از فیلم های خود را در اصفهان فیلم برداری کرده اند. سینما ایران یکی از قدیمیترین سینماهای شهر بود. بقیهٔ سینماهای اصفهان قدیم شامل سینما مولن روژ، سینما ۲۲ بهمن، سینما پارس و سینما مهر بودند.

در شهر تعداد زیادی باغ تالار، و حدود ۱۰۰ تالار پذیرایی برای برپایی جشن ها و مهمانی ها وجود دارد.

میدان نقش جهان اصفهان سرشار از آثار هنری و تاریخی است که میدان نقش جهان، مسجد شاه، سی وسه پل، پل خواجو، پل مارنان، مسجد جامع اصفهان، مسجد سیّد، مسجد شیخ لطف الله، منار جنبان، برج کبوترخانه، گذر چهارباغ عباسی، میدان عتیق، کاخ چهل ستون، آتشگاه اصفهان، کاخ عالی قاپو، کاخ هشت بهشت، کلیسای وانک، حمام علی قلی آقا، مدرسه چهارباغ و هتل عباسی از بارزترین آن ها هستند. مقامات میراث فرهنگی استان اصفهان معتقدند بیش از ۲۲ هزار جاذبه تاریخی و فرهنگی ارزشمند در این استان وجود دارد. فریدون الهیاری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اظهارداشت: یکهزار و ۷۶۵ اثر تاریخی در استان ثبت ملی است.

پل ها پل چوبی، پل شهرستان، پل مارنان، سی و سه پل یا پل الله وردی خان و پل خواجو

غذاهای سنتی گوش فیل و دوغ، خوردنی ویژهٔ اصفهان است. در اصفهان غذاهای سنتی بسیاری مورد استفاده هستند که برخی از آن ها مربوط به شهرهای دیگر اصفهان بوده اند یا در شهرهای دیگر ایران نیز رواج داشته و دارند. در این میان کباب، بریانی اصفهان و خورش ماست و حلیم بادمجان و آش شله قلمکار وحلیم و عدس آبگوشت (گوشت و لوبیا) کشک و بادمجان و کله جوش معروف ترین غذای اصفهان می باشند. همچنین سایر غذاهای این شهر عبارتند از: باقالا ذرت (خوراسگان)، آش سماق، کله جوش که از غذاهای ایلات اصفهان است، سرگنجشکی، کوکو قندی، قیمه ریزه، آش ماش و قمری، یخنه ترش، ماش و زردک، اوماج سرکه و چغندر، نخود آب، کوفته برنجی، حلیم شیر.فالوده هم معروف است

اقتصاد سنتی استان مبتنی بر صنایع دستی چون قالی بافی، ابریشم بافی، قلمزنی، منبت کاری، زری بافی، خاتم کاری، ملیله دوزی، مینیاتور، سفالگری، میناکاری، فلزکاری، فرش، فیروزه کوبی، نقره سازی، کاشی سازی، قلمکاری سوزن دوزی و پولک دوزی از صنایع زیبای اصفهان است که امروزه رونق خوبی نیز در بخش جهانگردی دارد.

بازارها بازار تفنگ سازها، بازار اصفهان، بازار قیصریه اصفهان، بازار شاهی، بازار بیدآباد، بازار ریسمان، بازار غاز و بازارهای اطراف میدان نقش جهان: بازار مسگرها، بازار هنر، بازار ترکش دوزها، بازار کلاهدوزها، بازار لواف ها و بازار آهنگرها

مساجد مسجد جامع کوله پارچه مسجد علی مسجد شاه مسجد حکیم مسجد جامع مسجد حاج محمد جعفرآباده ای مسجد علیقلی آقا مسجد قطبیه مسجد آقانور مسجد در کوشک مسجد ذکرالله مسجد مقصودبیک مسجد ایلچی مسجد آقا نور مسجد رکن الملک مسجد سید مسجد رحیم خان مسجد صفا مسجد ذوالفقار مسجد دروازه نو مسجد شیخ علی خان مسجد شیخ لطف الله مسجد مصری مسجد ساروتقی مسجد کمرزرین مسجد ابوذر اصفهان مسجد لنبان مسجد سیدالعراقین مسجد در امام

امیدوارم از این پست لذت برده باشید

آخ اسلاید اضافی دستم خورد ببخشید ولی در عوض این عکس