پروکسیما قنطورس.

«پروکسیما قنطورس» کوچک‌ترین ستاره در منظومه ستاره‌ای «آلفا قنطورس» و نزدیک‌ترین ستاره به خورشید است. کاشف:رابرت اینس» (‌Robert Innes) کاشف ستاره پروکسیما قنطورس است. اینس در سال ۱۸۶۱ در ادینبرو اسکاتلند متولد شد. او در جوانی به استرالیا مهاجرت کرد و از همان ابتدا به اخترشناسی علاقه‌مند شد. اینس تنها زمانی که ۱۸ سال داشت به عضویت انجمن سلطنتی نجوم انگلستان درآمد.  اینس بخش بزرگی از دوران حرفه‌ای خود را در رصدخانه‌های استرالیا و آفریقای جنوبی گذراند. تخصص او کشف سیستم‌های ستاره‌ای دوتایی یا چندتایی با استفاده از انواع مختلف تلسکوپ بود. او در عمر خود هزاران ستاره دوتایی را در آسمان نیمکره جنوبی کشف و طبقه‌بندی کرد.

اینس در سال ۱۹۱۵، در رصدخانه «ترانسفال» آفریقای جنوبی، پروکسیما قنطورس را کشف کرد. او هنگام رصد منظومه ستاره‌ای آلفا قنطورس دریافت که یک ستاره کم‌نور در فاصله‌ای بسیار نزدیک به دو ستاره دیگر این منظومه وجود دارد.   رصدهای بعدی یک رصدخانه دیگر در آفریقای جنوبی نشان داد که این ستاره کمی از دو ستاره دیگر آلفا قنطورس به زمین نزدیک‌تر است. اینس این ستاره را «پروکسیما» نامید. از آن زمان، اخترشناسان توجه بسیاری به این ستاره داشته‌اند. این توجهات در سال‌های اخیر، پس از کشف یک سیاره سنگی و هم‌اندازه با زمین در مدار این ستاره کوچک، بسیار بیشتر نیز شده‌ است.

منظومه ستاره‌ای آلفا قنطورس   پروکسیما قنطورس یکی از ستاره‌های منظومه آلفا قنطورس است. آلفا قنطورس یک سیستم ستاره‌ای متشکل از سه ستاره است که ستاره‌های آن در فاصله ۴.۲ تا ۴.۴ سال نوری از زمین قرار دارند. این سه ستاره پس از خورشید نزدیک‌ترین ستاره‌ها به زمین هستند.   آلفا قنطورس با قدر حدودی صفر چهارمین ستاره پرنور در آسمان شب است و درنتیجه، انسان‌ها از دوران باستان با این همسایه نزدیک آشنا بوده‌اند. «بطلمیوس» این ستاره را در فهرست خود از ستارگان آسمان شب ثبت کرده است. بااین‌حال، تنها در اواخر قرن هفدهم بود که اخترشناسان دریافتند این ستاره درواقع یک منظومه ستاره‌ای است آلفا قنطورس یکی از ستاره‌های نیم‌کره جنوبی است و در صورت فلکی قنطورس قرار دارد. در نیم‌کره شمالی، این منظومه ستاره‌ای را تنها می‌توان در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر از ۲۹ درجه مشاهده کرد.

آلفا قنطورس A و B   ستاره‌های آلفا قنطورس A و B دو جزء اصلی منظومه آلفا قنطورس هستند. این دو ستاره یک سیستم دوتایی تشکیل می‌دهند که در فاصله ۴.۳۵ سال نوری از زمین به دور یکدیگر گردش می‌کنند.   آلفا قنطورس A یا ریگیل کنت بزرگ‌ترین ستاره این منظومه است. قطر این ستاره ۱.۲ برابر قطر خورشید و جرم آن ۱.۱ برابر جرم خورشید است. دمای سطح آن حدودا ۵۵۰۰ درجه سانتی‌گراد است (تقریباً برابر با دمای خورشید) و درخشندگی آن ۱.۵ به برابر درخشندگی خورشید می‌رسد.   آلفا قنطورس B یا تولیمان یک ستاره نارنجی رنگ است که کمی از خورشید کوچک‌تر است. تولیمان جرمی درحدود جرم خورشید دارد اما قطر آن حدود ۱۵ درصد از قطر خورشید کمتر است. دمای سطحی تولیمان از خورشید کمتر و در حدود ۵۰۰۰ درجه سانتی‌گراد است. این ستاره تنها نیمی از درخشندگی خورشید را دارد.   ریگیل کنت و تولیمان نسبت به یکدیگر قفل کشندی یا جزرومدی دارند؛ یعنی همواره یک روی آن‌ها به سمت یکدیگر است. این دو ستاره در هر ۲۲ روز زمینی یک‌بار به دور هم می‌چرخند. فاصله این دو ستاره از یکدیگر ۲۳ واحد نجومی یا ۲۳ برابر فاصله زمین تا خورشید است. برای مقایسه، فاصله اورانوس تا خورشید ۱۹ واحد نجومی و فاصله نپتون تا خورشید ۲۳ واحد نجومی است.

آلفا قنطورس C یا پروکسیما با نیروی گرانش در دام سیستم دوتایی آلفا قنطورس A و B گرفتار شده است. پروکسیما ۱۳۰۰۰ واحد نجومی یا ۰.۲۳۷ سال نوری با این دو ستاره فاصله دارد و حدود پانصد و پنجاه هزار سال طول می‌کشد تا یک دور در مدار آن‌ها بچرخد. رصدها نشان می‌دهند که جهت حرکت پروکسیما با جهت حرکت ستاره‌های دوگانه این منظومه نسبت به خورشید یکی است. درحال‌حاضر، موقعیت پروکسیما قنطورس در مدار خود به‌گونه‌ای است که از ستاره‌های دوگانه به زمین نزدیک‌تر است و ۴.۲۵ سال نوری یا حدود ۴۰ هزار میلیارد کیلومتر با ما فاصله دارد. پروکسیما یک ستاره کوتوله قرمز است که حدود یک-هشتم خورشید جرم و یک-هفتم آن قطر دارد. بااین‌حال، این ستاره ۳۳ برابر چگال‌تر از خورشید است.

آینده پروکسیما   درخشندگی بسیار کم پروکسیما به این معنی است که این ستاره با نرخ بسیار کمتری سوخت خود را مصرف می‌کند. طبق پیش‌بینی‌ها، پروکسیما می‌تواند تا ۴ تریلیون سال دیگر در فاز رشته اصلی باقی بماند. برای مقایسه، جالب است بدانید خورشید تنها حدود ۵ میلیارد سال دیگر در فاز رشته اصلی می‌ماند.   پروکسیما جزو ستاره‌هایی با بیشترین طول عمر است. درنتیجه می‌تواند تا مدت‌ها پس از سردشدن کهکشان راه شیری و پایان دوران ستاره‌زایی در آن، همچنان به زندگی خود ادامه دهد.   اخترشناسان می‌گویند پروکسیما احتمالاً در آینده کوچک‌تر و گرم‌تر می‌شود و درنهایت، رنگ آن از قرمز به آبی تغییر می‌کند. در این حالت، درخشندگی آن به ۲.۵ برابر درخشندگی فعلی خورشید می‌رسد.   اما این ستاره نیز درنهایت خواهد مرد. پروکسیما نیز در نهایت مانند خورشید به یک کوتوله سفید تبدیل می‌شود، زیرا جرم کافی برای تبدیل‌شدن به یک ستاره نوترونی یا سیاهچاله را ندارد.