زندگینامه ی نظامی گنجوی

نظامی گنجوی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شاعران فارسی‌زبان است. آثار این شاعر سده‌ی ششم، به‌خصوص کتاب «پنج گنج»، سهم بزرگی در شکل‌گیری فرهنگ عارفانه و عاشقانه‌ی ایرانی دارد. همچنین، به‌دلیل نقش مهم نظامی در داستان‌سرایی ادبیات فارسی، روز ۲۱ اسفند را در تقویم رسمی ایران به بزرگداشت او اختصاص داده‌اند.

نظامی گنجوی (Nizami Ganjavi) که بیشتر با نام نظامی شناخته می‌شود، شاعر قرن ششم ایرانی است. او که متولد گنجه، شهری در شمال غربی آذربایجان، بود تمام عمر خود را در این شهر زیست و در آنجا نیز به خاک سپرده شد. نظامی گنجوی که روحیه‌ای عزلت‌نشین داشت، از دیدارها و مراسم‌های پادشاهان دوری می‌کرد. با این حال، همچنان محبوب حاکمان عصر از جمله قزل ارسلان بود.

نظامی گنجوی از آن دسته شاعرانی است که اطلاعات دقیقی درباره‌ی تاریخ تولد، وفات و سایر رویدادهای مهم زندگی او در دسترس نیست. طبق گفته‌ی خود شاعر، پدر او اصالتی ایرانی داشت:‌ «دهقان فصیح پارسی زاد / از حال عرب چنین کند یاد». با این حال بعضی از محققان ادبیات ایران، به‌دلیل علاقه و اشتیاق نظامی گنجوی نسبت به عراق، حدس می‌زنند اصالت او به عراق عجم برگردد.

بهترین کتاب‌های نظامی گنجوی: شاعران فراوانی در فرهنگ غنی و هنردوست ایران زندگی کرده‌اند و به شهرت رسیده‌اند، اما اگر در جست‌وجوی شاعری هستید که نام داستان‌ها و شخصیت‌های آثارش جزئی از ادبیات روزمره‌ی مردم شده باشد این شخص کسی جز حکیم نظامی گنجوی نیست. «خمسه» یا «پنج گنج» (Khamsa of Nizami) معروف‌ترین مجموعه آثار نظامی است که پنج بخش دارد: مخزن الاسرار (Makhzan al-Asrar)، خسرو و شیرین (Khosrow and Shirin)، لیلی و مجنون (The Story of Layla and Majnun)، هفت پیکر (Haft Peykar)، و اسکندرنامه (İskendernâme).

سبک نگارش و دیدگاه‌های نظامی گنجوی: حکیم نظامی گنجوی، بدون هیچ تردیدی، یکی از پایه‌های محکم ادبیات کلاسیک فارسی است. او با استادی تمام، در کنار شاعران بزرگی مانند سعدی و فردوسی قرار می‌گیرد که توانستند سبک و روش ویژه‌ی خود را خلق کنند. نظامی گنجوی مهارت بالایی در چینش کلمات، به کار بردن آرایه‌ها، و توصیف مناظر و اشخاص داشت و این ویژگی را با دانش علمی خود پیوند زده بود. با اینکه نظامی در افکار عمومی به‌عنوان داستان‌سرا شناخته می‌شود، آشنایی بیشتر با سرگذشت و سروده‌های او به ما نشان می‌دهد با حکیمی اندیشه‌ورز روبه‌رو هستیم که حتی در اشعار عاشقانه، شناخت عمیق خود از تاریخ و فرهنگ ایران را به رخ می‌کشد.