مهم ترین اختراعات تاریخ بشر

۱-«چرخ»: صرفه‌جویی در مصرف انرژی اختراع چرخ احتمالا قدیمی‌ترین اختراع مهم در تاریخ بشری است. اگر چرخ نبود، جابه‌جایی چیز‌ها بی‌نهایت دشوار می‌شد و انرژی بسیار زیادی برای انجام کار‌ها لازم بود. انرژی بیشتر هم یعنی غذای بیشتر و وقتی از انسان‌های اولیه صحبت می‌کنیم، این یعنی شکارِ بیشتر و جست‌و‌جوی بیشتر برای غذا. چرخ کار‌ها را ساده‌تر کرد و به انسان اجازه داد که زمان بیشتری ذخیره کند. همین زمانِ بیشتر، به تدریج به نوآوری‌های دیگری ختم شد که هر یک به نوبه خود تاریخ اقتصاد و تاریخ انسان را تغییر دادند.

۲- «میخ»: یعنی این‌قدر مهم بود و نمی‌دانستیم؟! میخ اختراع مهم دوم در این فهرست است که حدود ۲ هزار سال پیش به فهرست نوآوری‌های انسانی اضافه شد. شاید عجیب باشد، اما اختراع میخ برای نوآوری‌های بعدی (از ساخت کشتی‌های جنگی گرفته تا ساخت گاری) بسیار حیاتی بوده است. تا حدود سال ۱۷۹۰ میلادی (یعنی حدود ۲۳۰ سال پیش) میخ به صورت دستی ساخته می‌شد و میخ‌های یک شکل و یک اندازه، در واقع کاملا جدید هستند. «پیچ» هم به اندازه «میخ» قدیمی است و نخستین بار در یونان باستان اختراع شده است.

۳- «قطب‌نما»: پیش به سوی ناشناخته‌ها قطب‌نما هم یکی از مهم‌ترین اختراعات بشری است. نخستین قطب‌نما در چین باستان (حدود ۲۲۰۰ سال پیش) و در زمان سلسله «هان» (Han dynasty) اختراع شد. این قطب‌نما، با یک سنگ آهنربایی ساخته شده بود که در واقع به طور طبیعی تحت تاثیر میدان مغناطیسی کره‌زمین قرار می‌گرفت.

۴- «باروت»: جنگ‌ها خونین‌تر می‌شوند باروت هم اختراع چینی‌ها بود. این ترکیب شیمیایی در قرن دهم میلادی (حدود ۱۱۰۰ سال پیش) اختراع شد و البته چینی‌ها چندان به فکر استفاده‌های نظامی از آن نیفتاده بودند. باروت در واقع عمدتا برای انفجار‌های رنگی در جشن‌های چینی استفاده می‌شد. با این همه، وقتی باروت به دست اروپایی‌ها افتاد، صحنه جنگ در جهان تغییر کرد. این اختراع سرنوشت ایران را هم در مقاطعی عوض کرد. در «جنگ چالدران»، میان ایرانِ صفوی و امپراتوری عثمانی، یکی از دلایل شکست صفویان (که برای ایران بسیار گران تمام شد) عدم استفاده گسترده از تفنگ و توپ در سمت ایران و استفاده گسترده از این دو در سمت دشمن بود.

۵- «ماشین چاپ»: دانایی، توانایی است «یوهانس گوتنبرگِ» آلمانی در قرن پانزدهم میلادی ماشین چاپ را اختراع کرد و جهان را تغییر داد. تا پیش از آن، کتاب‌ها در نسخه‌های محدود و به صورت گروهی یا فردی رونویسی می‌شدند. به این ترتیب، تعداد کسانی که می‌توانستند یک «کتاب خطی» را بخوانند، ممکن بود به اندازه انگشتان دو دست باشد. با اختراع ماشین چاپ، آگاهی عمومی هم ناگهان رشد کرد و جمود فکری در اروپای قرون وسطی، به سرازیری افتاد.

۶- «ماشین بخار»: ورود به دنیای صنعتی ماشین بخار در قرن هجدهم میلادی به عرصه آمد و همه چیز را تغییر داد. با اختراع ماشین بخار، که با استفاده از سوخت آب را به جوش می‌آورد و حرکت تولید می‌کرد، «انقلاب صنعتی» به وجود آمد و عصر تولید انبوه شروع شد. انقلاب صنعتی در جهان عملا با اختراع ماشین بخار توسط «جمیز وات» آغاز شد. پیش‌افتادن «انگلستان» به عنوان یک قدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی، تا حد بسیار زیادی مرهون همین یک اختراع است و وقتی می‌گوییم «امپراتوری بریتانیا» و آن گفته مشهور را به یاد می‌آوریم که «خورشید هیچ‌گاه در سرزمین‌های تحت انقیاد این امپراتوری غروب نمی‌کرد» (کنایه از تعدد و وسعت)، نمی‌توانیم به یاد ماشین بخار نیفتیم.

۷- «لامپ حبابی»: خداحافظی با تاریکی اختراع بعدی خیلی جدید است. لامپ حبابی (همین لامپ‌هایی رشته‌ای که هنوز هم در خانه‌های‌مان هستند) را «توماس ادیسونِ» آمریکایی اختراع کرد. ادیسون را البته بسیاری با کشف الکتریسیته می‌شناسند، اما او ده‌ها اختراع مهم هم دارد. اختراع لامپ، ساعات تاریکی شب را به طولِ زندگی روزانه اضافه کرده و به این ترتیب، به تنهایی، سهمی بی‌نهایت مهم در رشد اقتصاد امروزی ما داشته است.

۸- «تلفن»: سلام به آن طرفِ سیم! «الکساندر گراهام‌بل» که دانشمندی اسکاتلندی-آمریکایی بود، در سال ۱۸۷۶ میلادی تلفن را به فهرست اختراعات انسانی اضافه کرد. ارتباطات با این اختراع دگرگون شد و نیازی به گفتن نیست که همین یک اختراع، چه سهمی در تاریخ انسان و اقتصاد داشته است.

۹- «پنی‌سیلین»: مرگ بر اثر عفونت و سرماخوردگی پنی‌سیلین در سال ۱۹۴۴ میلادی به تولید انبوه رسید و ثمره کار یک دانشمند اسکاتلندی به نام «الکساندر فلمینگ» بود. تا پیش از آن، یک سرماخوردگی یا عفونت ساده می‌توانست مرگبار باشد. پنی‌سیلین (اختراع «الکساندر فلمینگ») در سال ۱۹۴۴ میلادی به تولید انبوه رسید. عجیب‌تر آنکه صد‌ها هزار نفر از سربازان اروپایی در زمان جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم (تا پیش از تولید انبوه پنی‌سیلین) در اثر عفونت‌های ناشی از جراحات جنگی به دام مرگ افتادند.

۱۰- «اینترنت»: حالا که این متن را می‌خوانید… اینترنت (وب جهانی)، محصول دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی است و تا سال ۱۹۸۹ میلادی، در واقع اصلا پدیده شناخته شده‌ای نبود. بنابراین، اگر قبل از سال ۱۳۶۷ خورشیدی به دنیا آمده‌اید، می‌توانید به دوستان‌تان بگویید که قبل از «عصر اینترنت» پا به این دنیا گذاشته‌اید! حالا که این متن را می‌خوانید، حتما به اینترنت دسترسی دارید. فقط یک لحظه چشمان‌تان را ببندید و فکر کنید که چنین چیزی وجود نداشت. دنیا می‌توانست شکل دیگری داشته باشد.