12 اسلاید صحیح/غلط توسط: ʏᴇᴏꜱɪɴ انتشار: 2 ساعت پیش 103 مرتبه انجام شده گزارش ذخیره در مورد علاقه ها افزودن به لیست
تئوری موسیقی
تئوری موسیقی (به انگلیسی: music theory، به فرانسوی: théorie de la musique) نظریهای دربارهٔ قواعد، اصطلاحات و نحوهٔ اجرای موسیقی است. تئوری موسیقی از قرنهای گذشته ابداع شده و بهتدریج تکامل یافتهاست. تئوری موسیقی شاخهای تخصصی از رشتهٔ موسیقی است که شامل شناخت کلیهٔ قواعد، علامتها و آشنایی با انواع صدای نُتها، فاصله، ترکیب میزانها، ضربآهنگ (ریتم)، گام، و پردههای موسیقی است. اهمیت «تئوری موسیقی» به قدری است که از نظریهدانان این رشته بهعنوان «نظریهپرداز موسیقی» (تئوریسین موسیقی) نام میبرند
گروه موسیقی دانشگاه آکسفورد سه کاربرد مرتبط با اصطلاح «تئوری موسیقی» را شرح میدهد. ابتدا اولین مورد را عناصر موسیقی میداند که برای درک نمادهای موسیقی (میزانبندی، کلید، نتنویسی ریتمیک) لازم است، معرفی میکند. دومین موضوع، مطالعهٔ نظراتِ دانشمندان دربارهٔ موسیقی از دوران باستان تا به امروز است. سومین موضوع موسیقیشناسی را مطالعه میکند که «به دنبال تعریف فرایندها و اصول کلی در موسیقی است.» و اینکه رویکرد به موسیقیشناسی با تئوری یا تحلیل موسیقی تفاوت دارد و بدین معنی است که «تئوری موسیقی نه تنها کار یا اجرای موسیقی است، بلکه اصول بنیادی که موسیقی از آن ساخته شدهاست را آغازگر این تئوری ارزیابی میکند.»[۱]
تئوری موسیقی به دلیل تصور روزافزون از آنچه موسیقی را تشکیل میدهد، اغلب به توضیح و توصیف نحوهٔ کار موسیقیدانان در اجرای موسیقی و آهنگسازی همراه با موضوعهای مرتبط میپردازد، اما تعریف جامعتری وجود دارد که میگوید تئوری موسیقی هر پدیدهٔ صوتی از جمله سکوت را نیز در بر میگیرد.[۲] بهعنوان مثال علوم اربعه که در برنامهٔ درسی دانشگاه هنرهای لیبرال اروپای قرون وسطی متداول بود، یک سیستم انتزاعی از تناسبات بود که در فاصلهای، قواعد واقعی موسیقی به دقت مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. پس از آن این رشتهٔ قرون وسطایی مبنایی برای شناخت این نظریه در قرون بعدی شد و عموماً به دانش مدرن دربارهٔ تاریخ تئوری موسیقی افزوده شد.[۳]
در دانشگاههای مدرن، تئوری موسیقی زیر شاخهای از موسیقیشناسی برای مطالعه وسیعتر فرهنگها و تاریخ موسیقی است. از نظر ریشهشناسی، تئوری موسیقی عملی از تفکر در موسیقی است و برگرفته از واژهای یونانی (θεωρία) به معنی توجه به یک نگاه. یک تفکر، حدس و گمان، نظریه، یک دیدگاه و یک طیف است.[۴] بدین ترتیب، تئوری موسیقی اغلب به جنبههای انتزاعی موسیقی مانند کوک و سیستمهای تنال، گامها، مطبوعیت و روابط ریتمیک توجه دارد. علاوه بر این، مجموعهای از تئوریهایی در مورد جنبههای عملی مانند: آهنگسازی و اجرای موسیقی، ارکستراسیون، تزئینات، بداههنوازی و تولید صدای الکترونیکی وجود دارد.[۵]
صدا و ریتم مهمترین عناصر تئوری موسیقی هستند. اهمیت اصوات در موسیقی مانند اهمیت رنگ در نقاشی است؛ ولی از هر صوتی نمیتوان در موسیقی استفاده کرد. در فیزیکِ صوت، صداها به دو دسته تقسیم میشوند. صداهای موسیقایی را ارتعاشات منظم و صداهای غیرموسیقایی را ارتعاشات نامنظم مینامند. آموزش موسیقی در کشورهای مختلف متفاوت است و در بعضی از کشورهای شرقی و ایران، آموزش «سینه به سینه» هم وجود داشته ولی امروزه آموزش علمی و عملی تئوری و سلفژ از دروس بنیادین مراکز آموزشی است
مقالهٔ اصلی: پنج خط حامل
خطوط حامل در موسیقی
پنج خط حامل، خطوطی است موازی با فواصل معین که نتها در روی آن یا در بین خطوط نوشته میشود. خطوطِ حامل دارای پنج خط است و از پایین به بالا شمرده میشوند
کلید موسیقی، نشانهای است که در سمت چپِ خطوط حامل قرار گرفته و اسم و موقعیت نتها را تعیین میکند.[۱۰] کلیدهایی که در موسیقی بهکار میروند عبارتند از:
کلید سل: treble clef، کلید دو: alto clef، کلید فا: bass clef
کلیدهای موسیقی روی خطوط حامل
میزان
ویرایش
مقالهٔ اصلی: میزان (موسیقی)
«میزان» عبارت است از هر جملهٔ موسیقی که از نظر زمانی به قسمتهای مساوی تقسیم میشود و با یک خطِ قائم بهنام «خط میزان»[ب] از هم جدا میشوند.[۱۱] میزانها میتوانند از چند قسمت مساوی تشکیل شوند و به این قسمتها ضرب میگویند.[۱۲]
برای نوشتن و خواندن یک قطعهٔ موسیقی باید علائمی بکار برد. در موسیقی به حروفِ الفبای موسیقی «نُت» میگویند.[۸] اسامی نتهای موسیقی در دو سیستم ارائه میشوند.
سیستم هجایی
سیستم الفبایی
سیستم هجایی
در سیستم هجایی اسامی نتهای موسیقی به این صورت است: (از چپ به راست بخوانید) Do → Re → Mi → Fa → Sol → La → Si
در ایران از سیستم هجایی استفاده میشود. نام نتها به زبان فارسی: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی،
سیستم الفبایی
در سیستم الفبایی اسامی نتهای موسیقی به این صورت است: (از چپ به راست بخوانید) C → D → E → F → G → A → B
در زبان آلمانی به جای حرف B (نت Si) از حرف H استفاده میکنند.[۹]
۱. میزان ساده
اگر ضربهای میزان قابل تقسیم به عدد زوج باشند، میزان ساده مینامند. مانند: (2
4)، (3
4)، (4
4)، هر ضرب میزان ساده، نت سیاه (♩) و میزان ترکیبی، نت سیاه نقطه دار (.♩) است.[۱۳]
۲. میزان ترکیبی
اگر ضربهای میزان قابل تقسیم به عدد فرد باشند به آن میزان ترکیبی میگویند مانند: (6
8)، (9
8)، (12
8)[۱۴]
۳. میزان لنگ
میزان لنگ [پ] یا مختلط، از ترکیب دو یا چند میزان نا مساوی که از نظر تعداد ضرب با هم متفاوتند تشکیل میشود. میزانهای لنگ اغلب بوسیله یک خط قائم نقطه چین، از هم تفکیک میشوند.[۱۵] مثال از برخی میزانهای لنگ:[۱۶]
مثال از برخی میزانهای لنگ
ضرب قوی و ضعیف میزان
در موسیقی، تأکید در ضربهها، باعث درک و مفهوم آن میشود. اجرای موسیقی دارای دورهای منظم است که با ضربهای قوی و ضعیف قابل فهم میشوند. بهعنوان مثال تیک تاک ساعت، تیک، دارای ضرب قوی، و تاک، ضرب ضعیف آن است، یا در رژهٔ سربازان، کلمهٔ چپ، ضربهٔ قوی و کلمهٔ راست، ضربهٔ ضعیف در حرکتِ آنان است.[۱۷]
مثال از ضربهای قوی و ضعیف در میزان
مثال از کاربرد خط اتصال از یک کوارتت زهی اثر: بتهوون
فاصله
ویرایش
مقالهٔ اصلی: فاصله (موسیقی)
«فاصله»، نسبتِ صدای دو نت از نظر زیروبمی است. فاصله بین دو نت همسایه را متصل، و غیر آن را منفصل میگویند. نسبتِ فاصلههای بین نتها را از پایین به بالا محاسبه میکنند و بالارونده است. در تغییر فاصلهها از علامتهایی مانند:[۲۸]
(دیز ♯) صدای نت بدون علامت را نیمپردهٔ کروماتیک به بالا میبرد.
(بمل ♭) این علامت صدای نت را نیمپردهٔ کروماتیک پایین میآورد.
(بکار ♮) صدای نتهای تغییریافتهٔ کروماتیک را به حالت اصلی برمیگرداند.
نمودار بَصَری از فواصلِ نامگذاری شده در یک اکتاو (دو ماژور):[۲۹]
برای بیان «حالات موسیقی» و انتقالِ احساس و روح یک قطعهٔ موسیقی از علائمی برای اجرای آن استفاده میشود. در این شیوه دو حالت وجود دارد که عبارتند ار «حالات بیرونی»[ز] که شامل: تکرارها، تمپو، شدت و ضعف صدا، نتهای زینت و در «حالات درونی»[ژ] از واژههایی ایتالیایی با معانی مختلف از جمله شاد، غمگین، عاشقانه، مذهبی، خشمگین، مهربان و … استفاده میشود.[۵۷]
۱. «تکرار» یا «برگشت»، علامتی است که شامل میزانهایی در ابتدا و انتهای یک جملهٔ موسیقی است که با «دو لا خط» و «دو نقطه» نشان داده میشود و معنی آن این است که قطعه باید تکرار شود. اگر تکرار در ابتدای قطعهٔ موسیقی باشد «دو لا خط» اول حذف میشود.[۵۸]
. «تکرار» یا «برگشت»، علامتی است که شامل میزانهایی در ابتدا و انتهای یک جملهٔ موسیقی است که با «دو لا خط» و «دو نقطه» نشان داده میشود و معنی آن این است که قطعه باید تکرار شود. اگر تکرار در ابتدای قطعهٔ موسیقی باشد «دو لا خط» اول حذف میشود.[۵۸]
علامت تکرار جمله موسیقی در میزان
تکرار تغییر یافته
تکرار در تعداد میزان
تکرار موتیف
تکرار نت
۲. اکتاو، بوسیلهٔ خطوطِ نقطهچین افقی و عدد (۸) در بالا یا پایین «نت» یا «میزان» قرار میگیرد و معنی آن این است که صدای حاصله، باید یک اکتاو بالاتر یا پایینتر از نت نوشته شده اجرا شود. این کار به منظور سهولت در اجرا، جلوگیری از خطوط اضافه و زیبایی صفحهٔ نت انجام میگیرد.[۵۹]
علامت اجرای اکتاو در موسیقی
۳.آرپژ، اجرای پیدرپی نتهای آکورد به جای اجرای همزمان است. اجرای آرپژ میتواند از «پایین به بالا» یا از «بالا به پایین» باشد. نحوهٔ اجرای آرپژ در سازهای مختلف متفاوت است و بستگی به سرعت، گستردگی و صدادهندگی سازهای مختلف دارد.[۶۰]
دو نمونه از نحوه اجرای آرپژ به بالا و پایین
۴. تریل، اجرای سریع و پیوستهٔ نتِ نوشته شده به یک نتِ بالاتر از خود و به اندازهٔ طول زمانی نت اصلی است.[۶۱]
دو نمونه از اجرای نت نوشته شده و طرز اجرای تریل
مدت: 8 ثانیه0:08
اجرای تریل با ارکستر اثر: بتهوون
۵. گلیساندو، حرکتی در اجرا است که اصوات با سرعت و پیدرپی به بالا یا پایین سُر میخورند.[۶۲]
شیوهٔ نتنویسی برای گلیساندو
اجرای گلیساندو با ساز ترومبون
مدت: 0 ثانیه0:00
اجرای گلیساندو با پیانو میدی
مدت: 6 ثانیه0:06
اجرای گلیساندو با ساز هارپ
۶. نتهای ترئینی، نتهایی کوچکتر از نتهای اصلی هستند که قبل یا بعد از نت اصلی قرار گرفته و برای تزیین و زیبایی ملودی بکار میروند. کششِ نتهای تزئینی کوتاهتر از نت اصلی یا نصف آن است و بیشتر مواقع اجرای آن سریع است.[۶۳] نتهای تزئینی عبارتند از:
آپاژیاتور، نت کوچکی است که در بالا یا پایین نت اصلی قرار گرفته و نصف کشش نت اصلی را دارد.[۶۴]
آچیاکاتورا، نتی است به شکل (نت چنگ) با یک خط مورب روی پرچمِ نت و یک خط اتصال که باید سریع اجرا و به نت اصلی وصل شود.[۶۵]
علامت «گروپتو»[س] یا «قلاب»، در بالا یا بین نت قرار میگیرد و شامل نتهای بالایی و پایینی نت اصلی هستند که با اجرای سریع، آن را تزیین میکنند.[۶۶]
علامت موردنت یا «گَزِش»، در بالای نت قرار میگیرد و معنی آن این است که بلافاصله و سریع بعد از اجرای نت اصلی، به نت بالایی یا پایینی رفته و مجدداً به نت اصلی برگردد.[۶۷]
«نتهای زیور»[ش] گروهی از نتهای کوچک هستند که به صورت (سهلاچنگ) یا (چهارلاچنگ) و برای ایجاد تنوع و تزیین در موسیقی بکار میروند و معمولاً به صورت تمپوی آزاد استفاده میشد.[۶۸]
اس اضافی
امیدوارم که خوب بوده باشه☆
12 اسلاید
1
نتیجه
مجموع امتیاز شما
امتیاز
تعداد پاسخ صحیح
تعداد پاسخ غلط
درصد صحیح
شما به درصد سوالات پاسخ درست دادید
اگر پسندیدی، لایک کن و به سازنده انرژی بده!
16 لایک
هورااا تموم شدد
مرسیییی
۲۰
۱۹
۱۸
۱۷
۱۶
۱۵
۱۴
۱۳
۱۲