خیابان های تهران

مسافت طولانی جاده اختصاصی پهلوی، این جاده را به بلندترین جاده در خاورمیانه تبدیل کرده و امروزه نیز خیابان ولیعصر بلندترین خیابان در ایران و خاورمیانه است. در زمان محمد رضا شاه پهلوی نام این جاده به خیابان پهلوی تغییر کرد. پس از انقلاب اسلامی ایران، خیابان پهلوی به‌مدت دو سال با نام خیابان مصدق شناخته می‌شد؛ اما پس از آن نامش به ولیعصر تغییر کرد. از همان سال ۱۳۰۰ و در مراحل ابتدایی ساخت خیابان ولیعصر، درختکاری و کشیدن نهر نیز در خیابان ولیعصر شروع شد. هفت سال بعد، بلدیه تهران این خیابان را سنگ‌فرش کرد. از سال ۱۳۱۰ در سیستم شهر سازی تهران، آسفالت وارد شد و یک سال بعد از آن خیابان ولیعصر را آسفالت کردند.

بلوار کشاورز که در ابتدا بلوار نهر کرج یا بلوار آب کرج نام داشت و پس از بازدید الیزابت دوم از ایران در سال ۱۳۳۹ بلوار الیزابت نام گرفت، یک بلوار شرقی–غربی در منطقه ۶ شهرداری تهران است که خیابان دکتر قریب را به میدان ولی‌عصر متصل می‌کند. پس از انقلاب ۱۳۵۷ به دلیل مجاورت بلوار با ساختمان وزارت کشاورزی، نام این بلوار به بلوار کشاورز تغییر یافت. طراحی بلوار کشاورز در سال ۱۳۳۶ توسط سرفراز غزنی انجام شد و کار ساخت آن در سال ۱۳۳۸ به پایان رسید. این بلوار در سال ۱۳۹۴ با شمارهٔ ۳۱۳۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

این بلوار به نام میر برهان‌الدین محمدباقر استرآبادی معروف به میرداماد، فیلسوف و فقیه دوره صفویان و از ارکان مکتب فلسفی اصفهان نام‌گذاری شده‌است. نام پیشین آن، بلوار ششم بهمن و بلوار پهلوی بوده و از جمله مسیرهایی به‌شمار می‌رفته که آبادی‌هایی چون چالهرز، دروس و ضرابخانه را به روستای ونک متصل می‌ساخته‌است.

خیابان سی تیر پیش از انقلاب اسلامی با نام خیابان «قوام السلطنه» شناخته می‌شد که دلیل آن سکونت احمد قوام یکی از نخست وزیران دوران قاجار و پهلوی در این خیابان بود. پس از انقلاب نام خیابان قوام را با الهام از واقعه قیام سی تیر سال ۱۳۳۱ شمسی، به نام سی تیر تغییر دادند. قدمت خیابان سی تیر به پیش از حکومت پهلوی می‌رسد و به‌دلیل وجود مریض خانه‌ای بزرگ در این خیابان، در گذشته دور از آن با نام خیابان مریض‌خانه یاد می‌کردند. این خیابان از تاریخی‌ترین و معروف ترین خیابان‌ های تهران به شمار می‌رود که در دوره‌های تاریخی مختلف، شاهد رویدادهای متفاوتی بوده است. 

محله‌ عودلاجان یکی از محله‌های قدیم و اصیل تهران است که در گذشته در کنار سنگلنج، ارگ، بازار، محله بازار و چال میدان یکی از کلان محله‌های تهران به شمار می‌رفت. عودلاجان از جنوب به میدان مولوی، از شمال به خیابان امیرکبیر و سرچشمه، از غرب به شمس العماره و ضلع شرقی آن به امامزاده یحیی محدود می‌شود و هم‌اکنون محله‌های پامنار و ناصرخسرو و امامزاده یحیی را در برگرفته است. این محله با شماره‌ ۱۵۳۸۱ در فهرست میراث ملی کشور در سال ۱۳۸۴ خورشیدی به ثبت رسیده است.

دره کوهستانی درکه دارای قدمتی معادل با ۸۰۰ سال است که تقریبا به قرن پنجم هجری قمری مربوط می‌شود. مقبره امامزاده سید محمد والی که از نسل امام سجاد (ع) است، در همین محله قرار دارد و گفته می‌شود تمامی سادات این منطقه از نوادگان این امامزاده هستند. وجود هاون‌های سنگی تراش‌خورده و تنورهای سنگی که در گذشته توسط ساکنان این منطقه پیدا شده و هم‌اکنون هم در این امامزاده موجود است، حکایت از قدمت این منطقه ییلاقی زیبا دارد. شغل بیشتر افراد ساکن در ییلاق درکه، باغبانی و کشاورزی است؛ اما برخی از آن‌ها مداح اهل بیت هم هستند. از بناهای قدیمی که از آن زمان تاکنون باقی مانده است، می‌توان به چند آب‌انبار و یک حمام اشاره کرد.

لاله‌زار در اواخر دوره قاجار زمان احمد شاه قاجار و اوایل پهلوی، نماد نوگرایی و هنر ایران بود و «شانزه‌لیزهٔ تهران» لقب گرفته بود. بسیاری از تئاترها، رستوران‌ها، تجارت‌خانه‌ها، کاباره‌ها، پیاله‌فروشی‌ها، خیاط‌خانه‌ها، سینماها و فروشگاه‌های معروف ایران در این خیابان قرار داشتند. همچنین موسیقی سبک کوچه‌بازاری در این منطقه متولد شد.

قدمت دهکده دربند به ۲۰۰ سال قبل برمی‌گردد. به گفته مردم محلی اولین بار افرادی از طالقان به این منطقه کوچ کردند و خانواده تشکیل دادند و به این ترتیب، منطقه دربند را بنیان نهادند. موقعیت عالی دربند باعث شد بسیاری از افراد ثروتمند و پادشاهان اقامتگاه‌های ییلاقی خصوصی برای خود بسازند. در دوره قاجار این منطقه مورد توجه بسیاری از شاه‌زادگانی بود که آن را برای سکونت خود انتخاب کرده بودند. این امر در عصر ناصرالدین شاه ادامه یافت و یک عمارت ناهارخوری به این ییلاق تفریحی اضافه شد.