عجایب هفتگانه‌ی جهان

از زمانهای قدیم تا به امروز فهرستهای مختلفی با عنوان عجایب جهان برای معرفی تماشایی ترین شگفتیهای طبیعی و همچنین ساخته ی بشر در جهان تدوین شده اند عجایب هفتگانه جهان باستان اولین فهرست شناخته شده از برجسته ترین ساخته های دوران کلاسیک است این فهرست بر اساس کتاب های راهنمای سفر شناخته شده در بین گردشگران یونان باستان نوشته شده و تنها شامل آثاری است که در محدوده ی دریای مدیترانه بنا شده بودند. عدد هفت به این دلیل انتخاب شده بود که یونانیان آن را نماد کمال و فراوانی و همچنین آن را نشانگر پنج سیاره شناخته شده دوران باستان به اضافه خورشید و ماه می دانستند. در طول زمان، فهرست های مشابه زیادی ایجاد شده اند. مثلاً دروازه ی «ایشتر در تمدن سومریان در فهرستهای اولیه به جای فانوس اسکندریه به عنوان هفتمین شگفتی جهان آورده شده بود. فهرستی که امروزه میشناسیم در قرون وسطی تهیه شده، در زمانی که تعداد زیادی از این شگفتیها از بین رفته بودند امروزه هرم بزرگ جیزه تنها شگفتی جهان باستان است که هنوز پا بر جا مانده است. در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی نیز برخی نویسندگان فهرستهای خود را نوشتند و بر آنها نامهایی مانند عجایب قرون وسطی عجایب هفتگانه و عجایب معماری قرون وسطی گذاشتند با این حال به نظر نمیرسد که این فهرستها در قرون وسطی نوشته شده باشند زیرا بسیاری از سازه های موجود در این فهرست خیلی پیش از قرون وسطی بنا شده بودند و در آن زمان بسیار شناخته شده بودند به نظر می رسد همه ی این فهرستها به قبل از قرون وسطا بر می گردد. در دوران حاضر نیز خیلی تلاش کردند که تعداد عجایب هفتگانه را بیشتر کنند و مکانهای دیگری را نیز در این فهرست بگنجانند مثل دیوارچین تاج محل خرابه های پترا در کشور اردن بقایای تمدن اینکا در آمریکای مرکزی و امثال آن که در نهایت مورد قبول اکثریت و عامه ی مردم واقع نشد و فهرست باستانی زیر لیست اصلی میباشد ۱ - فانوس اسکندریه ۲ - هرم بزرگ جیزه ۳ - تندیس رودس ۴ - نیایشگاه آرتمیس -۵ - تندیس زئوس ۶ - باغهای معلق بابل ۷ - آرامگاه هالیکارناسوس

فانوس دریایی اسکندریه یکی از عجایب هفتگانه جهان است و به شکل برجی بود که در اسکندریه مصر قرار داشت فانوس اسکندریه برجی بود که برفراز آن آتشی بود تا شبها راهنمای ملوانان برای رسیدن به بندر اسکندریه باشد. این برج در جزیره کوچک فاروس بنا شده بود و از همین جاست که کلمه فاروس و با تلفظی دیگر فانوس به معنای چراغ دریایی را برای این نوع ساختمانها و مناره هایی که چراغ دریایی بر فراز آن است به کار میبرند. برج دریایی اسکندریه در زمان پادشاهی جانشین اسکندر یعنی بطلمیوس دوم (۲۴۷) - ۳۰۴) پیش از میلاد) به وسیله معماری به نام «سوسترات» ساخته شد. آنچه تاریخ درباره ی ارتفاع برج ذکر کرده است باور کردنی نیست. یونانی ها میگویند در حدود ۲۷۲ متر ارتفاع داشته ولی اعراب که ۱۰ قرن بعد توانستند قدم به مصر گذارند گفته اند بلندای ویرانه برج دریایی اسکندریه به ۱۶ متر میرسید این برج روی پایه ای چهارگوش که ۶۹ متر ارتفاع آن بوده از دیواری ۸ ضلعی و ۳۸ متری بالا رفته است که برج ۹ متری دیگری روی آن بنا شده است که بر فراز برج اخیر فانوس دریایی پرتوافکن بود. فانوس دریایی اسکندریه برفراز برج عظیم آن روشن بوده و این برج تا سده ۱۲ جایگاه فانوس دریایی بوده است. در سال ۱۳۷۵ میلادی بر اثر زمین لرزه شدیدی که در اسکندریه و سایر نقاط اطراف آن روی داد، برج دریایی اسکندریه زیر و رو شد و از ویرانه های آن هم چیزی به دست نیامد. گفته میشود بر روی برج یک آینه غول پیکر نصب بوده است.

هرم بزرگ جیزه: بسیاری از دانشمندان و باستان شناسان احتمال میدهند. سنگهایی که در ساخت این بنا مورد استفاده قرار گرفته اند از معادن استخراج میشدند و بعد کارگران آنها را به سوی این مکان منتقل میکردند در داخل هرم سه اتاق وجود دارد که بزرگترین آن در پایین ترین طبقه هرم است. جزئیات عجیبی در مورد این اتاقها وجود دارد که توسط رباتی که مخترع آن یک مهندس آلمانی بنام رادولف گانتن برینک بود کشف شد. تابوت فرعون که از گرانیت قرمز ساخته شده بیش از حد کوتاه است. این هرم پس از پادشاهی که آن را در دو هزار و ۵۶۰ سال قبل از میلاد بنا کرده است به هرم خوفو» شهرت دارد و آخرین سازه باستانی از عجایب هفتگانه است که همچنان برجا مانده است. در قلب این هرم مرموز دو اتاق قرار دارد که به مقبره های پادشاه و ملکه شهرت دارند. دو مجرای ستون مانند با زاویه ۴۵ درجه از مقبره پادشاه خارج شده و تا خارج از مقبره ادامه یافته اند که گفته میشود این دو مجرا برای پرتاب کردن روح فرعون به سوی آسمان طراحی شده است تا روح وی در میان ستاره های آسمان جا بگیرد. اسرار هرم بزرگ جیزه ناپلئون بناپارت در روزهای آخر عمرش در جزیره سنت هلن گفته بود: گفتنش حالا چه فایده دارد؟ اگر هم بگویم باور نخواهید کرد.» او، هنگامی که در ۱۷۹۹ مصر را فتح کرد ساعتی را تنها در اطاق پادشاه، در مرکز ثقل هرم جیزه گذراند و رنگ پریده و آشفته از آن بیرون آمده بود اما هیچ گاه آن تجربه را بازگو نکرد اما با تجربه های پژوهشگران دیگر به نظر چنین آمده که این اطاق قدرت پیش بینی به وجود می آورد. به نظر پژوهشگران، ناپلئون جوان آینده ی خود را در لحظاتی که در اطاق فرعون گذراند دیده بود. اهرام ثلاثه و اهرام دیگر در جهان مانند دایره های سنگی استون هنج و آثار مشابه دیگر در جزایر انگلستان و آثار سنگی بزرگ دیگر در آمریکای لاتین یا سرهای بزرگ در جزیره ی ایستر اتفاقاتی هستند که هنوز چگونگی آنها، به رغم کوشش بسیار زیاد پژوهشگران آشکار نشده و نظر دانشمندان نسبت به ساخت و ماهیت و دلیل آنها بسیار متفاوت است. دانشمندان ژاپنی کوشیدند سنگ هایی را از کوه های اسوان به کنار نیل بیاورد اما کشتی خیزرانی آنها هنگام خالی کردن سنگ در ساحل غربی نیل واژگون شد و پروژه را ترک نمودند. گروه دانشمندان آمریکایی نیز پس از صرف هزینه ای هنگفت آزمایش، کار را نیمه تمام رها کرد. تازه آنها سنگهای ۲ و ۳ هزار کیلویی را جابجا کردند نه سنگهای هفتاد هزار کیلویی را

تندیس غول آسای رودس: رودس نام تندیسی است از هلیوس - خدای خورشید - که به قولی در ورودی بندر شهر رودس در یونان قرار داشته است و به همین دلیل به غول رودس معروف گشته است. این تندیس علی رغم اینکه پس از ساخته شدن تنها ۵۶ سال پابرجا بود. از سوی عربیان به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان اعلام شده است. بنا به گفته تاریخ نگاران این تندیس عظیم حتی در زمانی که بر روی زمین افتاده بود هم بسیار شگفت انگیز بود. این غول تنها یک تندیس عظیم نبود بلکه نماد اتحاد مردم رودس به شمار می رفت. یونان باستان در بیشتر دوران تاریخی خود، شامل ایالاتی با قدرت محدود بوده است. جزیره رودس شامل سه ایالت پالیسوس ، کامیروس و لیندوس بوده است. در ۴۰۸ پیش از میلاد این شهرها با هم متحد شده و یک قلمرو با پایتخت واحد به نام رودس به وجود آوردند. این شهر از نظر اقتصادی بسیار پیشرفته بود و با مصر مراودات تجاری داشت. در سال ۳۰۵ قبل از میلاد آنتیگونی های مقدونیه، رودس را محاصره کرد تا این ارتباط تجاری را از بین ببرد. شاه «دیمتریوس» در چادر سلطنتی خود نشسته و بسیار خشمناک بود. او یعنی کسی که پولی اور کنس» یا «فاتح شهرها » نامیده میشد. از هفته ها قبل در تلاش بود تا شهر رودس را که در جزیره ای به همین نام در دریای مدیترانه واقع بود به تصرف خود در آورد ولی حتی شجاع ترین سربازان او نیز از گذشتن از حصاری که شهر و بندر را محافظت میکرد عاجز بودند. سال ۳۰۵ پیش از میلاد بود و دیمتریوس از رودسی ها خواسته بود که در جنگ او علیه حکمران مصر « پتولمویس زوتر » با او متحد شوند ولی رودسی ها این درخواست را رد کردند چرا که نمی خواستند با مهمترین شریک تجاری خود در جنگ باشند. بنابراین دیمتریوس تلاش کرد پیش از آن که به اسکندریه هجوم آورد، نخست « رودس » را تحت سلطه ی خود در آورد. البته او توانسته بود با ناوگان رزمی دریایی قدرتمند خود در جزیره پایگاهی به دست آورده و نیرو، جنگ افزار و تجهیزات و آذوقه را به جزیره حمل کند. ولی حتی شدیدترین حمله ها به حصار شهر و بندر که تا سرحد مرگ از آن دفاع می شد. مرتب با ناکامی روبرو میشد. دیمتریوس برای اینکه بالاخره رودس را به تسلیم وادار کند، دستور داد برج و بارویی متحرک و حصار شکن از چوب بسازند که یک دستگاه واقعاً غول آسا بود و بزرگترین دستگاه جنگی به شمار می رفت که جهان تا آن زمان به خود دیده بود. این دستگاه که هله پولیس» (بانوی ویران کننده ی شهرها) نامیده می شد حدود ۳۰ متر ارتفاع داشت و به صورت برجی ۹ طبقه از چوب بلوط که بر روی چرخهایی حرکت میکرد. این برج دارای تیرهای دیوار شکن و دستگاه های فلاخنی بود که سنگهای ۵۰ کیلوگرمی را می توانست صدها متر جلو پرتاب کند. چنین پنداشته میشد که ۳۴۰۰ مرد جنگی لازم بود غول آسا را به حرکت در آوردند. علاوه بر این تعدادی از سربازان کمان انداز ورزیده در طبقات بالایی برج در پشت حفاظ هایی می نشستند و دشمن را زیر باران نیزه و قلوه سنگ می گرفتند.

معبد آرتمیس: معبد آرتمیس، یکی از عجایب هفتگانه جهان است. این بنا در سال ۵۵۰ قبل از میلاد در ترکیه کنونی ساخته شده است. این معبد هم اکنون در نزدیکی شهر سلجوق و بناهای تاریخی افسوس قرار دارد. معبد آرتمیس در شهر افسوس در حدود ۵۰ کیلومتری شهر ازمیر ترکیه قرار داشته است. این معبد به عنوان زیباترین بنای روی زمین شناخته می شده است و به همین دلیل در میان عجایب هفتگانه جا دارد هر چند که زیربنای باقی مانده از این معبد تاریخ ساخت آنرا قرن هفتم قبل از میلاد مشخص میکند اما راه یافتن معبد آرتمیس در فهرست عجایب هفتگانه به حدود ۵۵۰ قبل از میلاد مربوط میشود. این بنا که به آن معبد بزرگ مرمرین گفته میشود توسط قارون شاه لیدی به کرسیفون (Chersiphron)‏ معمار یونانی سفارش داده شد. معبد با مجسمه های برنزی که توسط ماهرترین مجسمه سازان آن زمان ساخته شده بودند تزئین شده بود هنرمندانی نظیر فیدیاس پلی کلیتوس (Ploycleitus) کرسیلاس Kresilas) و فرادمون ‏(Phradmon) ،بازرگانان جهانگردان صنعتگران و پادشاهان از این محل مقدس دیدن میکردند و احترام خود را با آوردن هدایای مختلف ابراز مینمودند. تحقیقات اخیر باستان شناسی به یافتن تعدادی از این هدایا که شامل مجسمه های طلا و عاج آرتمیس، گوشواره ها، دستبندها و گردنبندهایی زیبا اثر صنعتگران دنیا هستند منجر شده است. معماری معبد این معبد با زیر بنای چهارگوش خود برخلاف نمونه های دیگر از مرمر ساخته شده و یک ورودی زیبا و تزئینی به حیاط بزرگ ساختمان داشته است. پلکان مرمری طبقه همکف را به بالکنهای بلند و عظیمی متصل میکردند که کف آن در حدود ۸ متر در ۱۳۰ متر بوده است. ۱۲۷ ستون در این بنا به کار رفته که ارتفاع آنها ۲۰ متر و با سرستونهای ایونی و کناره های کنده کاری شده بوده است. گچکاری این بنا به شکل دورج ستونی است. ستونها در ردیفهای منظم در کل محوطه به جز منطقه مرکزی - که محل قرارگیری خانه الهه بود - قرار گرفته بودند. این معبد همچنین تعداد فراوانی از آثار هنری را در خود جا داده بود. از جمله چهار مجسمه ی برنزی باستانی از قبیله آمازون که توسط بهترین هنرمندان دوران ساخته شده بودند. هنگامی که سنت پل به دیدن شهر آمده بود معبد با ستونهای طلایی و مجسمه های کوچک نقره ای و نقاشیهای متعدد تزئین شده بود هیچ شاهدی مبنی بر وجود مجسمه آرتمیس در مرکز معبد وجود ندارد اما دلیلی هم برای وجود نداشتن آن در دست نیست.

یکی دیگر از عجایب هفت‌گانه جهان قدیم که هرودوت (مورخ معروف یونان) در فهرست خود آورده است، تندیس زئوس است. این تندیس توسط فیدیاس، تندیس‌ساز بزرگ یونانی ساخته شد و توانست در زمره عجایب جهان هستی، نام خود را پرآوازه کند. زئوس، خدای یونانیان بوده و در المپیا، شهری مذهبی واقع در جنوب غربی یونان حضور داشت.زئوس توسط یونانیان باستان به‌عنوان پادشاه خدایان پرستش می‌شد و در زمان‌هایی خاص هم جشن‌هایی به افتخار او برگزار می‌کردند. مسابقه‌های ورزشی مختلفی در طول این جشن‌ها برگزار می‌شد و اهمیت آن‌ها به حدی بود که جنگ‌ها متوقف می‌شد تا مردم بتوانند از نقاط مختلف برای حضور در مسابقات، راهی المپیا شوند. تندیس زئوس ارتفاعی معادل ۱۳ متر داشت و افراد مختلفی همانند یکی از امپراطوران رومی، سعی در جابه‌جا کردن تندیس داشته‌اند؛ اما موفق به انجام این کار نشده‌اند. البته زلزله و عوامل مختلف دیگری در تخریب این بنا نقش داشتند و می‌توان گفت که هم‌اکنون از تندیس بزرگ و باشکوه زئوس، تنها خرابه‌هایی باقی مانده است.

باغ هاب معلق بابل: یا باغهای معلق سمیرامیس و دیوارهای بابل (عراق کنونی) یکی از عجایب هفتگانه بوده‌اند. از این باغ‌ها به عنوان شاهکارهای مهندسی متشکل از مجموعه‌ای از باغ‌های ردیفی شامل طیف متنوعی از درخت‌ها، بوته‌ها، و شاخه‌ها شبیه به کوه سبز بزرگی ساخته شده از آجر یاد شده است. هردو این آثار ظاهراً به دستور بخت‌النصر دوم در حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد ساخته شده‌است. این آثار در نوشته‌های مورخان یونانی مانند استرابو و دیودوروس سیکولوس ذکر شده‌است ولی همچنان در مورد وجود آنها ابهاماتی هست. در حقیقت در هیچ‌یک از نوشته‌های بابلی در مورد وجود این باغ مطلبی ذکر نشده‌است. در طول قرنها این منطقه با باغهای نینوا درآمیخته ولی در حکاکی‌های موجود در آن نواحی روش‌های انتقال آب رودخانه فرات به ارتفاعی که برای این باغها احتیاج بوده‌است , آورده شده‌است. این باغها برای خوشحال کردن همسر بخت‌النصر که بیمار بوده‌است ساخته شده‌اند. امیتیس دختر هوخشتره (پادشاه ماد) با بخت‌النصر ازدواج کرد تا میان دو قوم صلح پایدار برقرار گردد. سرزمین ماد که آمیتیس از آن می‌آمد سرزمینی سرسبز و کوهستانی و پوشیده از گیاهان و درختان مختلف بود ولی سرزمین بابل در منطقه‌ای مسطح و فلاتی خشک قرار گرفته بود. یکی از دلایل بیماری آمیتیس هم دوری او از سرزمین خوش آب و هوای خود بود بنابراین بخت‌النصر تصمیم گرفت باغهای معلق بابل را در ارتفاع برای همسر خود بسازد واژهٔ معلق که برای این باغها استفاده می‌شود در حقیقت به این معنی نیست که باغها به‌وسیله طناب یا ریسمان به یکدیگر متصل بوده‌اند بلکه احتمالاً ترجمه ی اشتباه کلمه‌ای یونانی به معنای تراس یا بالکن بوده‌است. استرابو در قرن اول قبل از میلاد می‌نویسد: تراسها در طبقاتی روی یکدیگر واقع شده بودند و هرکدام دارای ستونهای سنگی مکعب شکل توخالی بوده‌اند که توسط گیاهان پوشیده شده بود. تحقیقات بیشتر در منطقه بابل منجر به یافتن پایه‌های این ستون‌ها شده‌است.

آرامگاه هالیکارناسوس: آرامگاه هالیکار پناسوس که یکی از عجایب هفتگانه جهان میباشد. میان سالهای ۳۵۳ تا ۳۵۰ پیش از میلاد برای ماسول پادشاه کاریا و ساتراپ هخامنشیان حاکم یا استاندار ایرانی ساخته شد. زمان ساخت آن در دوره ی سلطه ی اردشیر سوم بر منطقه است و بانی آن همسر و خواهر ماسول، آرتمیس دوم بود و پس از مرگ ماسول توسط معماران یونانی طراحی گردید. محل ساخت آن هالیکارناسوس بودروم امروزی در ترکیه است و خرابه های آن وجود دارد. آرامگاه آرتمیس نیز در همین ساختمان است. بدلیل آوازه ی این سازه، واژه ی Mausoleum در دوران قدیم از روی نام ماسول ساخته و در انگلیسی و سایر زبانهای اروپایی معمول گردید در فرانسوی به آن موزوله میگویند. آرتمیس برای یافتن معماران ماهر گروهی را به سراسر یونان فرستاد تا سرانجام آنان دو معمار برجسته را به نامهای ساتیروس و پیتیس یافتند. ارتفاع این بنا ۴۵ متر بوده است و قسمت پایینی بنا به شکل مکعب بوده است و روی هر کدام از چهار دیوار اصلی تندیسهایی به شکل خدایان و فرشته های یونانی به چشم می خورده است. روی قسمت مکعبی شکل در پایین بنا یک هرم مرمری و سفید رنگ همراه با مردی که سوار بر اسب است احتمالاً موسول) وجود داشته است. ستونهایی برای زیبایی در بیرون مقبره قرارداده شده بودند. این آرامگاه بعدها از ان خشم مسیحیان متعصب دور نماند و ویران شد. مران خانت شهر هالیکارناسوس پایتخت پادشاهی کوچکی در امتداد ساحل مدیترانه آسیای صغیر بود در یک سال حاکم این سرزمین ماسولوس تصمیم به ساخت پایتختی جدید می گیرد؛ شهری که هم از جمله ) دشمنان در امان باشد و هم مکانی باشکوه و دیدنی باشد. او شهر هالیکارناسوس را انتخاب میکند در این پایتخت جدید، اگر کشتی های ماسولوس جلوی یک کانال کوچک را مسدود کرده و میبستند، می توانستند مانع ورود تمام کشتیهای دشمن به پایتخت شوند. او شروع به ساختن هالیکارناسوس به شهری کرد که مناسب شاهزاده جنگجو باشد. کارگران او عمق بندر شهر را افزایش دادند و شن و ماسه آورده شده را برای حفاظت از موج شکن در جلوی کانال قرار دادند. در شهر خیابان ها و میادین را طراحی کرده و ساختند. خانه هایی را نیز برای شهروندان عادی بنا کردند در یک سمت بندرگاه، آن ها کاخ عظیم و مجللی برای ماسولوس ساختند که چشم انداز فوق العاده ای به سمت دریا و تپه های اطرافش داشت مکانهایی که دشمنان میتوانستند از آنجا به پادشاهی او حمله کنند.