حیوانات در 𝆠حال انقراض

𝖧𝖨 𝖽𝖺𝗋 ࣪ 𝗅𝗂𝗇𝗀

• انقراض چیست ؟ انقراض به نابودی دائمی یک گونه گیاهی یا جانوری گفته می شود . به عبارتی ساده تر وقتی آخرین عضو (بچه زا) از یک گونه می میرد بدون آنکه تولدی صورت گیرد، انقراض اتفاق می افتد . طبق بررسی های انجام گرفته بر روی فسیل های دریایی , امید به زندگی در هر گونه ۱ تا ۱۰ میلیون سال تخمین زده شده است . انسان به عنوان اصلی ترین متهم انقراض گونه ها در عصر حاضر شناخته می شود. دردناک ترین حقیقت این است که انسان به دلیل ناآگاهی از خطر انقراض برخی گونه ها، با آسیب زدن به آن ها , ناخواسته در انقراض سهیم می شود . به این بحث در علوم ششم و نهم و زیست یازدهم پرداخته شده است .

• دلایل انقراض ؟ - عدم توانایی در تولید مثل عدم توانایی تولید مثل در یک گونه می تواند باعث افزایش میزان مرگ و میر نسبت به زاد و ولد شده و جمعیت گونه را به سوی انقراض پیش ببرد . - از دست رفتن زیست بوم عواملی چون آلودگی محیطی و یا ورود گونه های قوی تر به قلمرو می تواند در انقراض یک گونه جانوری دخیل باشد. وجود گونه قوی و شکارچی موجب از دست دادن طعمه شود و یا در مواقعی حتی منجر به شکار شدن خود آن گونه شود . - برخورد شهاب سنگ ها با زمین ۶۵ میلیون سال قبل برخورد شهاب سنگ مذاب ۱۰ کیلومتری به کره ی زمین باعث ایجاد ابرهایی از گرد و خاک شد. این گرد و خاک با جلوگیری از رسیدن نور خورشید به زمین موجب ایجاد سرمای شدید آن شد. این برخورد در انقراض دسته جمعی دایناسورها و گونه های دیگر و همچنین تغییر ترکیب اتمسفر جو نقش داشت . - تغییرات اقلیمی یکی از علل انقراض، تغییرات اقلیمی ناگهانی است که زندگی موجودات را تحت تاثیر قرار داده است. موجوداتی مانند ماموت ها حدود ۱۱ میلیون سال قبل توانایی سازگاری با گرم شدن را نداشته و از بین می رفتند .

• دلایل انقراض ؟ -شکار از بین بردن بی رویه حیوانات به دلیل به دست آوردن پوست، گوشت و یا عاج شان یکی از نشانه های بی رحمی انسان ها در برابر حیوانات است. شکار ببر مازندران توسط شاهان قاجار و یا شکار بوفالوها توسط مهاجران اروپایی آمریکا، از این دست اتفاقات هستند. -دخالت انسان نقش انسان ها در سرعت بخشیدن به انقراض حیوانات و گیاهان به خوبی مشخص است. تولید گازهای گلخانه ای، توسعه ی زمین های کشاورزی با از بین بردن محل زندگی حیوانات و شکار آن ها از جمله ی این عوامل هستند . -رقابت اضافه کردن یک گونه جدید به یک زیست بوم توسط انسان باعث برهم خوردن تعادل آن می شود و قلمرو گونه های قدیمی آن زیست بوم تهدید می شود. زیرا گونه ها با یکدیگر به رقابت پرداخته و حتی موجب انقراض یکدیگر می شوند . -آلودگی آلودگی دریایی با ورود مواد سمی که توسط انسان ها ایجاد می شود می تواند گونه های آبزی را در معرض انقراض قرار دهد. همچنین افزایش گازهای گلخانه ای در جو زمین باعث از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی می شود. چنانچه در کشورهای هلند و آلمان گونه های قارچ های اروپای غربی در طول ۶۰ سال اخیر تحت تاثیر آلودگی ۴۰ تا ۵۰ درصد منقرض شده اند . -بیماری مریضی یکی از چالش های پیش روی گونه ها برای انقراض است. جا به جایی حیوانات و یا انتقال آن ها توسط انسان می تواند یکی از عوامل سرایت بیماری گونه ها باشد. این بیماری ها در گذشته و با سفرهای دریایی اروپایی ها به دیگر سرزمین ها موجب انقراض گونه های جانوری شده است .

• گونه های جانوری در خطر انقراض در جهان ؟ به گونه هایی از جانوران و گیاهان که خطر نابودی آن ها را به سبب کم تعداد بودن تهدید می کند. ۱۶ هزار گونه جانوری در جهان در معرض انقراضند که شامل یک هشتم پرندگان و یک چهارم پستانداران است. تخمین زده شده تا سال ۲۱۰۰ نصف گونه های جانوری از بین خواهند رفت . اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) حیواناتی را در لیست گونه های در خطر انقراض خود جای می دهد که انقراض نسل بیش از پیش آن ها را تهدید کند

• گوریل یکی از این حیوانات گوریل است که با انسان شباهت های رفتاری زیادی دارد. آن ها توانایی خندیدن، گریه کردن و افسردگی دارند. DNA گوریل ها و انسان ها ۹۸ درصد اشتراک دارد. این حیوانات دارای دو گونه غربی و شرقی هستند که خود به دو زیرگونه تقسیم می شوند و همگی در معرض انقراض قرار دارند. • تمساح پوزه باریک گنگی (گریال) این تمساح ها که بومی شمال شبه قاره هند هستند، از مهم ترین خزندگان در معرض انقراض بوده و تنها تعداد ۱۰۰ تا ۳۰۰ عدد از آن ها موجودند. شکار غیر مجاز، از دست دادن زیستگاه، آلودگی و گرفتار شدن در تور ماهیگیری از جمله تهدیداتی است که این جانوران را در معرض خطر انقراض قرار می دهد . • فیل جنگلی آفریقایی این فیل ها که در جنگل های بارانی آفریقای مرکزی و غربی و صحرای ساحل در مالی زندگی می کنند دارای گوش هایی بیضی شکل و جثه ی کوچک تر نسبت به دیگر فیل های آفریقایی هستند. روند نزولی تولید مثل در این فیل ها نسبت به فیل های ساوانا، از بین رفتن زیستگاه و قاچاق عاج، این گونه ها را در معرض خطر جدی انقراض قرار داده است . • اورانگوتان نمونه ای دیگر، اورانگوتان ها هستند که در جزایر بورنئو و سوماترا زیست می کنند. سه گونه اورانگوتان بورنئویی، سوماترایی و تاپانولی باقی مانده اند که در معرض انقراضند. جمعیت اورانگوتان بورنئویی در مدت ۶۰ سال در حدود ۵۰ درصد کم تر شده است. قطع غیر قانونی درختان و گسترش مزارع منجر به از بین رفتن زیستگاه و خطر انقراض آن ها شده است .

• پلنگ سیبری پلنگ آمور یا پلنگ سیبری که بومی شرق روسیه و شمال شرقی چین است از کمیاب ترین گربه های بزرگ جهان می باشد. این پستاندار توسط صیادانی که پوست زیبای آن را نشانه گرفته اند، شکار می شود. تغییرات آب و هوایی و آتش سوزی ها نیز تغییر زیستگاه و کمبود غذا را برای این گونه ها در پی خواهد داشت. که در نهایت تهدیدی برای انقراض آن هاست. • ببر جزیره سوندا این گونه های نادر تنها در غرب اندونزی یافت می شوند. طی سالیان گذشته در حدود ۴۰۰ قلاده ببر جزیره سوندا زیست می کرد ولی در حال حاضر این جمعیت به ۲۵۰ قلاده نیز رسیده است. • کرگدن شاخ های کرگدن یکی از دلایل مهم شکار این حیوان توسط سودجویان است. این شاخ ها در طب سنتی چین و یا به عنوان وسایل زینتی مورد استفاده قرار می گیرند، به طوری که قیمت هر کیلوگرم از آن ها حتی به ۳۰۰۰۰ دلار نیز می رسد. از پنج گونه کرگدن موجود، سه گونه آن به نام های کرگدن سیاه، کرگدن جاوه ای و کرگدن سوماترایی در معرض انقراض هستند. • لاک پشت های دریایی شکار غیرقانونی این لاک پشت ها برای تصاحب تخم، پوسته، گوشت و پوست آن ها تهدیدی برای انقراض این گونه هاست. آلودگی محیطی و تغییرات اقلیمی نیز از دیگر چالش های پیش روی این موجودات است. چنانچه دما می تواند جنسیت بچه ها را تحت تاثیر قرار داده و تغییر دهد.

• گونه های جانوری در خطر انقراض در ایران ۷۴ گونه جانوری در ایران در معرض انقراض قرار دارند. عوامل مهمی چون جزیره ای شدن زیستگاه ها، وجود سلاح های شکاری غیر مجاز، تجارت غیر قانونی حیات وحش، خشکسالی، بیماری، تخریب پوشش گیاهی و از بین بردن زیستگاه ها و عدم حفاظت صحیح از زیستگاه ها باعث ایجاد خطر انقراض در گونه های جانوری در ایران می شود .

• یوزپلنگ ایرانی یکی دیگر از گونه های در خطر انقراض ایرانی یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی است. یوزپلنگ آسیایی که در گذشته از شبه جزیره عربستان تا هندوستان زندگی می کرد به مرور و پس از سالیان سال تنها در مناطق کویری ایران یافت می شود. زیستگاه های آن ها پارک ملی کویر گرمسار، ذخیره گاه زیست کره توران یا خارتوران شاهرود، منطقه ی حفاظت شده کوه بافق، پناهگاه حیات وحش دره انجیراستان یزد، پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم و ذخیره گاه حیات وحش نایبندان طبس است. • فک خزری این پستاندار آبزی کمیاب تنها در دریای خزر یافت می شود. کمبود منبع اصلی غذایی و شکار بی رویه فک خزری به دلیل گوشت و پوست شان باعث می شود این گونه ها در یک قدمی انقراض قرار گیرند. شکار این گونه ها در همه کشورهای حاشیه ی خزر به جز روسیه، ممنوع است . • میش مرغ پرنده ای نادر که در دشت سوتاو حمامیان بوکان زندگی می کند، میش مرغ است. در حال حاضر تنها ۲۰ عدد از این پرنده ها در این زیستگاه وجود دارد و در رتبه اول گونه های در معرض انقراض ایرانی قرار دارند. • لاک پشت پوزه عقابی زیستگاه لاک پشت های پوزه عقابی خلیج فارس است. این لاک پشت ها به دلیل تخم هایشان، توسط انسان ها در مسیر خطر انقراض قرار گرفته اند.

• حفظ گونه های در خطر انقراض آگاهی از این که گونه های جانوری و گیاهی در حال انقراض هر منطقه چه جاندارانی هستند و همچنین روش های محافظت از آن ها، می تواند به حفظ گونه های در خطر انقراض کمک کند. محافظت از مکان های زندگی این موجودات، آلوده نکردن محیط ریست آن ها و عدم استفاده از علف کش ها و سموم کشاورزی، عدم آزار و اذیت و شکار غیر قانونی حیوانات در خطر انقراض از دیگر اقدامات برای حفظ گونه های در حال انقراض است.